1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
 
248 
53-rasm. Cho‘chqa gripining asosiy kasallik alomatlari 
Yuqorida aytilganidek, virus, odatda, kasal odam yo‘talganda, aksirganda, 
havoga sachragan tupuk zarrachalari vositasida yuqadi. Shu bilan birga bemor 
qattiq isitmalaydi, boshi og‘riydi. Ayniqsa, ko‘z kosachasi atrofida og‘riq bo‘ladi, 
tana qaqshaydi, kasal darmonsizlanadi, yo‘taladi. Tumov belgilari paydo bo‘ladi 
va ba’zan kasalning ovozi birqadar bo‘g‘iladi, ishtahasi pasayib, og‘iz mazani 
ajrata olmaydi. Qonda leykopeniya bo‘lishi grippning doimiy belgisidir. 
Kasalning muhofaza kuchlari pasaygani uchun organizmdagi normal va shartli 
patogen mikroflora faollashib, bir qator qo‘shimcha infeksiyalar aralashadi. 
Ko‘pincha bronxit, sinusit, pnevmoniya va boshqa infeksiyalar ro‘y berishi 
mumkin. 
Gripp o‘tmishda ham, hozirda ham katta epidemiya tusida tarqalgan, 
ba’zan esa pandemiyaga aylanuvchi kasallikdir. 
 
 
 
5. Diagnozi va profilaktikasi 
 
Diagnozi.
Gripp diagnozi klinik belgilarga va laboratoriya tekshiruviga 
asoslanadi. Mikrobiologik diagnoz uchun quyidagi usullardan foydalaniladi: 
1. Kasal og‘zini chaygan suvni tekshirib virus borligini aniqlash. Buning 
uchun komplement bog‘lovchi reaksiya yoki gemagglyutinatsiya reaksiyasi 
qo‘llaniladi. Gemagglyutinatsiya reaksiyasining asosi shuki, gripp viruslari odam, 
tovuq, it va dengiz cho‘chqasining eritrotsitlarini agglyutinatsiya qilish 
xususiyatiga ega. Mazkur xususiyatga asoslanib, virus tashqi strukturalari va 
eritrotsitlar orasidagi munosabatni o‘rganiladi. Bu reaksiya diagnostikada 
ishlatilmoqda, uni Xyorst reaksiyasi (1941 yil) ham deyiladi. Gripp virusining bu 
xususiyatini neytrallash yo‘li ham topilgan. Agar gemagglyutinatsiya paytida 
eritrotsitlarga virusni neytrallovchi immunmodda qon zardobidan aralashtirilsa, 
bunday sharoitda eritrotsitlar agglyutinatsiya bo‘lmay qoladi. Bunday hodisani 

---