1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

: 
aksirganda, 
yo‘talganda 
va 
gapirganda 
havoda 
tarqaladigan suyuqlik tomchilari orqali bo‘ladi (6-rasm). Gripp virusi – 
bronxit, plevrit
 kabi “ikkilamchi kasalliklarga” 
yo‘l ochib beradi 
. Morfologik 
va kultural xususiyatlari
. Gripp virusi sharsimon shaklli, tovuq embrionida va 
to‘qimalar kulturasida o‘sadi. 
Antigenlik xususiyatlari va tipi. 
Antigenlik xususiyatiga ko‘ra gripp 
virusi 
4 tipga (A, V, S, D
) bo‘linadi. Gripp virusining antigeni eruvchan 
xususiyatga ega. Bu antigen uzoq saqlanadi, u 100
0
S da parchalanib ketadi (YU. 
Ahmadjonov, 1964). Bu antigen ribonukleoproteiddan iborat bo‘lib, virusning 
tipiga spetsifikdir, lekin virusning antigenlik xususiyati o‘zgarib turadi. Agar
gripp virusini kuchsizlantirib, u bilan immunizatsiya qilinsa, organizmda immun 
modda - antitelolar hosil bo‘ladi. Immun modda kasallik natijasida virusning 
eriydigan qismi - antigeniga qarshi hosil bo‘ladi. 
Toksigenligi
.
 
Gripp virusining zaharli moddasi borligi hayvonlarda sinab 
aniqlangan. Virusni quyon yoki dengiz cho‘chqasining ko‘ziga kiritilsa, toksin 
ta’sirida ko‘zda 
keratit 
paydo bo‘ladi. Agar gripp virusini tuxum embrionida 
o‘stirib, allantois suyuqligidan sichqonga qon tomiridan va miyasiga kiritilsa, 
sichqon 24 soatda zaharlanib o‘ladi. 
Gripp virusining zaharli moddasi gripp kasalligining boshlang‘ich davrida 
odam qonida ham topiladi. Bu zaharli modda virus zarrasining xususiyatiga 
bog‘liqdir. Virusning tiplariga ko‘ra, uning zaharli moddasi ham har xil bo‘ladi, 
ular o‘ziga mos keladigan immunmoddali (gomologik) qon zardobi bilan 
neytrallanadi. Gripp virusining toksini gripp kasalligidan tuzalganlarning qon 
zardobi bilan neytrallanadi.