1 O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta ta’lim vazirligi

 
Davolash
. 1950-yillar adabiyotlarida berilishicha, grippni davolash uchun 
Smorodinsev immun moddalik zardobni taklif etgan. Antibiotiklardan ekmolin 
qo‘llanilgan. Sintetik preparatlardan esa kutizon ishlatilgan. U kasallikning 
davomiyligini qisqartiradi. Bulardan tashqari, sulfamid preparatlar va penitsillin 
ham keng qo‘llaniladi. Ular ko‘pincha gripp paytida ro‘y beradigan pnevmoniya 
va boshqa qo‘shimcha infeksiyalardan saqlab turish uchun ishlatilgan 
(Axmadjanov, 1964). 
Hozirgi kunda
grippdan davolanishda quyidagi tavsiyalar berilyapti. Kasal 
organizmidagi virus rivojlanishini to‘xtatish, intoksikatsiyani kamaytirish 
choralari ko‘riladi, kasalning boshlanishida bemorga immunomodulin, interferon 
beriladi. Kimyoviy moddalardan remantadin yaxshi natija beradi. Kasallik og‘ir 
kechganda ikkilamchi infeksiyalarning oldini olish uchun antibiotiklar va 
sulfanilamid
 
preparatlar qo‘llaniladi (Muhamedov va boshqalar, 2002). Bundan 
tashqari, gripga qarshi immunizatsiya qilingan otlarning antizardoblari (quritilgan 

---

 
 
250 
va suyuq holdagi), antibiotiklar, sulfanilamid preparatlarini qo‘llash orqali olib 
boriladi. Hozirgi kundagi internet ma’lumotlariga qaraganda, vaksina orqali 95 % 
odamni ushbu kasallikdan asrash mumkin. 
Gripga qarshi ishlatiladigan yangi preparatlardan - remantadin preparati 
yaxshi natija bermoqda. Profilaktika qilish uchun tirik va inaktivatsiya qilingan 
vaksinalar
ishlatiladi. Bulardan tashqari, axborotlardan ma’lum bo‘lgan yangi 
dori preparatlari - adamantanlardan amantadin va remantadin, gripp 
neyraminidazasi ingibitorlaridan ozeltamivir va zanamivir kabi dori vositalari 
mavjud. Davolashda virusni o‘ziga va uni ko‘payishiga ozeltamivir preparatining 
samarali ta’sir qilishi isbotlangan. Uning yo‘qligida esa JSST (VOZ) zanamivirni, 
agar kasallik engil o‘tadigan bo‘lsa, arbidolni tavsiya etiladi. Haroratni 
pasaytirishda ibuprofen tutuvchi preparatlar va paratsetamoldan foydalanish 
mumkin. 
Nafas olishning qiyinlashishi, miya faoliyatini pasayishi va yurak-qon 
tomir sistemasining buzilishi – harsillash, nafas olishning qiyinlashishi, sianoz 
(terini ko‘karib ketishi), hushdan ketish, rangli balg‘amning paydo bo‘lishi, qon 
bosimini pasayib ketishi, ko‘krakda og‘riq paydo bo‘lishida tez tibbiy yordamga 
murojaat qilish zarur. Kasallikning ozgina engillashib, so‘ngra kasal ahvolining 
yomonlashishi va to‘rtinchi kunda ham yuqori haroratning saqlanishi kuzatilsa, 
albatta shifokorga murojaat etish zarur.