|
2. SINOV 0 ‘TKAZISH (BILIM NI SINASH)
H ozirgi v a q td a m a k ta b la r d a sinov (z a c h y o t) o ‘tkazish
katta aha m iy a tg a ega b o ‘lm oqda. Sinovga ta nlanga n m avzular
c h e g a ra la n g a n , a n i q va fizikani o ‘rg a n ish d a a h a m iy a ti katta
b o ‘lishi lozim. M asa la n, 8-sinfda quyidagi m av zu la r b o ‘yicha
sinov o ‘tk azish m u m k in :
1.
H a ra k a t haqidagi u m u m iy m a ’l u m o tla r , tekis va tekis
o ‘z g a r u v c h a n h a r a k a t . 2. H a r a k a t q o n u n l a r i , t a b i a t d a g i
kuchlar. 3. M e x a n ik a d a saqlanish qon u n lari.
142
S inov v aqtida asosan o ‘q u v c h ila rn in g quyidagi bilim lari
tekshiriladi:
1. Fizik h o d is a n i va uni tasvirlovchi tajribani tu s h u n tir a
olishi.
2. Fizika tarix id an b a ’zi b ir m a ’lu m o tla rn i bilishi.
3. Fizik nazariyalarni bilishi.
4. Fizik q o n u n la rn i bilishi va tushunishi.
5. B a’zi bir xususiy ho d isalam i tu shuntirishda fizik nazari-
yani q o ‘llay olishi.
6. B ir-biriga y aqin h o d is a la m in g turli belgilarini o ‘zaro
b o g ‘lan g anligini bilishi.
7. F izik b ilim la rn in g rivojlanish tarixini bilishlari.
A n a shu b ilim la r sinov m a z m u n i n i tashkil qiladi. S hunga
a s o s la n g a n h o l d a h a r b ir m av zu g a oid savollar tuziladi. M a -
sa la n , « E le k tro m a g n it teb ra n ish va toMqinlar» m avzusiga oid
sin o v savollari quyid ag ich a b o ‘lishi m u m k in :
1. T e b r a n is h k o nturi ( t a ’rifi, vazifasi, u n d a yuz b e ra d i-
gan j a r a y o n l a r , un i tu s h u n tir is h , grafik tasvirlash. K o n t u r d a
hosil b o ‘ladigan te b ra n ish xarakteri. T e b r a n is h d avrining
fo rm u la si, u n in g q o ‘llanilishi).
2.
0 ‘z g a r u v c h a n
e l e k t r t o k ( t a ’rifi, q o ‘IIanish s o h a -
si). 0 ‘zgaru v ch a n tok xarakteristikasi — davri, chastotasi, tok
k u ch i, k u c h la n is h va E Y uK ning oniy, t a ’sir va a m p litu d a
q iy m atla ri. 0 ‘zg a ru v c h a n to k n i hosil qilish (g e n e ra to rn in g
tuzilishi; u n d a yuz b eradigan j a ra y o n la r).
3. 0 ‘z g a r u v c h a n to k zanjiri: a) aktiv q ars h ilik li o ‘z-
g a r u v c h a n to k zanjiri; b) in d uktiv qarshilikli o 'z g a ru v c h a n
to k zanjiri; d) sig‘im qarshilikli
0
‘z g a ru v ch a n to k zanjiri.
4. 0 ‘z g a ru v c h a n to k zanjiri u c h u n O m q o n u n i.
5. E le k tr za njirida re zonans.
6. S o ‘n m a s t e b r a n i s h l a r g e n e r a t o r i (vazifasi, tuzilishi,
ishlash prinsipi, hosil b o ‘ladigan te b ra n ish n i grafik tasvir
lash).
7. 0 ‘z g a ru v c h a n elek tr va
0
‘zg a ru v c h a n m agnit m a y d o n -
lari orasidagi bogManish. Elektromagnit maydon. Elektromagnit
o ‘z a ro t a ’sirning uzatilishi.
143
8. E le k tro m a g n it t o ‘lqinlar. U l a m i n g xossalari.
9. G e r s vibratori. G a r s tajribasi. E le k tro m a g n it t o ‘lqinlar
vositasida o ‘zaro t a ’sir.
10 .A .S .P o p o v to m o n i d a n ra d io n in g k a s h f qilinishi.
11. Hozirgi z a m o n ra d io a lo q a prinsipi.
12 .A m p litu d ali m o dulyatsiya .
13. Demodulyatsiya.
14. S odda radiopriyom nik.
15. R adiolokatsiya.
16. A loqaning rivojlanishi. Televideniye haqida tush u n ch a.
Bu savollarga j a v o b b e r is h d a o 'q u v c h i l a r o ld in o ‘rga ngan
bilim lariga asoslanishlari lozim. S h u n in g u c h u n z a ru r b o 'lg a n
q u y id ag i savollarni h a m sinov savollariga kiritam iz (y u q o ri-
dag i savollarga q o 's h i m c h a ) : l ) t o k n i n g hosil b o ‘lishi va
m av ju d lik shartlari; 2) e le k tr va m a g n it m a y d o n la r i o ra sid a -
gi bogManish; 3) e le k tr va m a g n it k u c h c h iz iq la rin in g t a ’rifi,
u lam in g xossalari. Elektr va magnit m ay d o n lam in g yo ‘nalishini
a n iq la s h q oidalari; 4) e le k tr o m a g n it induksiya xossasi. I n -
duksiya E Y uK formulasi. F orm uladagi kattaliklaming m a ’nosi.
U la r n in g SI dagi o 'l c h o v birligi; 5) o ‘z induksiya hodisasi.
F o rm u la . F o rm u lad ag i k a tta lik la m in g m a ’nosi; 6) Lens q o i-
dasi.
S in o v g a c h a o ‘q u v c h ila r d a n fizik k a t ta lik la m in g t a ’rifi,
h isoblash fo rm ulala ri, o ‘lchov birliklari, kattaliklar orasidagi
b o g ‘la n ish la r o g ‘zaki, y o z m a , d i k t a n t sh akllarida s o ‘rab k e-
lingan. U l a r d a n s o ‘rovni o g ‘zaki yoki y o z m a s h ak ld a olish
m um k in .
S inov o m m a v iy b o ‘lishi lo zim , y a ’ni h a m m a o ‘quvchi
z a c h y o t topshirishi lozim . B uning u c h u n vaqt yetarli b o 'lishi
k e r a k . B a ’z a n v a q t d a n u n u m l i f o y d a l a n i s h m a q s a d i d a
o ‘qituvchi o ‘ziga eng yaxshi biladigan o ‘q uvchilardan zachyot
olish u c h u n y o r d a m c h i la r tayyorlashi kerak. Y o r d a m c h i l a r
z a c h y o t savollarini yaxshi bilishlari, o ‘q u v c h ila r ja v o b ig a
q o ‘yilgan b a h o la m i t o ‘g ‘ri asoslay olishlari lozim. Bunga ulam i
o ‘rgatib boriladi. 0 ‘qituvchi za c h y o t v aqtida y o r d a m c h ila r n -
ing ishini kuzatib boradi.
144
Do'stlaringiz bilan baham: |
