N sadriddinov, A. Rahimov, A. Mamadaliyev, Z. Jamolova fizika 0 ‘qitish uslubi asoslari

Qo'yilgan vazifaning o ‘qituvchi
tom onidan bajarilishi
Elastiklik k u c h in in g xarakterli to m o n la r i n in g yoritilishi:
a) Elastiklik k u c h in in g tabiati: ( 0 ‘qu v ch ilar rejaga asosan 
elastiklik kuchi tabiatiga k o ‘ra elektr kuchlari ekanligini asoslay- 
dilar.)
b ) K u c h n in g asosiy belgilari va un i aniqlash:
— u n in g hosil b o 'lish in i x a rakterlovchi hodisa;
— k u c h n in g y o ‘nalishi;
— k u c h q o ‘yilgan n uqta.
0 ‘q u v c h ila r o ‘q igan m a te ria ln i o ‘qitu v ch i u m u m la s h -
t i r i b , o ' q u v c h i l a r e ’t i b o r i n i e l a s t i k l i k k u c h i n i m a t n d a
k o ‘rsa tilg an d e k an iq lash g a q a r a ta d i va elastiklik k u c h in in g
u m u m iy belgilari bilan solishtirgan h o ld a t a ’kidlaydi.
d ) 
D e f o r m a t s i y a j i s m l a r , j i s m l a r q i s m l a r i n i n g o ‘z a r o
t a ’sirining xarakteristikasi sifatida:
— jis m la r n in g d e fo rm atsiy alan ish ig a olib keluvchi o ‘za ro
t a ’sir hodisalari;
154

---

— deformatsiya sababi; deformatsiya jism qismlarining bir- 
biriga n isb atan harakati ja ra y o n i;
— deformatsiya oqibatlari; uning natijasi — elastiklik kuchi;
— d e fo rm a tsiy a n in g yuzaga kelish sharti;
e) 
D e fo rm a tsiy a n i xarak terlo v ch i k attaliklarning o ‘zaro 
aloqasi:
— d e fo rm a tsiy a n in g q attiq lik k a va k o ‘chish vek to rin in g
m od u lig a b o g ‘liqligining tajribada tasdiqlanishi;
— G u k q o n u n i (d e fo rm a tsiy a n i xarakterlovchi k a tta lik ­
larning m iq d o riy b o g ‘lanishi).
Dars boshlanishida qo ‘yilgan m uam m oning yechilishi
Bu vazifani y ec hish u c h u n dars b o sh id a keltirilgan m i- 
sollarda q a n d a y o ‘z a ro t a ’sirlar borligini an iqlab o la m iz , b u
o ‘za ro t a ’sirlar n im aga olib keladi; qaysi m isollarda elastiklik 
kuchi n a m o y o n b o 'lish in i aniqlaym iz.
D arslikda b a y o n qilingan m a te ria ln in g o 'q itu v c h i t o m o -
n id a n tahlil qilinishi o ‘q u v ch ilarg a m a t n n i n g m a z m u n i n i
a n g la s h g a va e l e k t r o m a g n i t k u c h l a r h a q id a g i a x b o r o t n i
o ‘zlashtirishga yordam beradi. K uch haqidagi umumlashtirilgan 
bilim asosida o ‘qituvchi uning konkret turi — elastiklik kuchini 
k o ‘rib chiqadi.