Zoologiya (umurtqalilar) fanidan

Kurak  oyoqlilar  turkumi  vakillari  о‘zlarining  tuzilishi  va  kelib  chiqishiga 

kо‘ra yirtqichlarga ancha yaqin turadi.Hayotini asosan suvda о‘t-kazadi, faqat dam 

olish, qо‘shilish, bola tug‘ish va tullash vaqtida suvdan qirg‘oqqa yoki muzliklarga 

chiqadi. 

Jun 

qoplag‘ichlari 

kalta 

va 

qattiq  

sochlaridan iborat (bolalarida tivit bо‘ladi). Teri ostida qalin yog‘ qat-lami bо‘ladi. 

Gavdasi  uzun  о‘qlovsimon  bо‘lishi,  oyoqlari  shaklan  о‘zgarib,  suzgich  kurakka 

aylanganligi,  tishlarining  bir  xilda  konussimon  bо‘li-shi,  quloq  supralari  yaxshi 

---

taraqqiy  etmaganligi,  dumining  juda  kichik  bо‘lishligi  kurak  oyoqlilar  suv 

muhitida yashashga moslashganliklarining xarakterli belgilari hisoblanadi. 

Kurak  oyoqlilarga  Shimoliy  muz  okeani,  Tinch  va  Atlantika  okeanlarining 

qirg‘oqlarida tarqalgan dengiz mushuklari, uzunligi 3-4 m va og‘irligi 1,5 t-gacha 

boradigan morjlar, grenland tyuleni, kaspiy tyuleni kabi turlari vakil bо‘lib kiradi. 

Janubiy  yarim  sharda  esa  bо‘yi  6  m  va  og‘irligi  3000  kg  keladigan  dengiz  fillari 

tarqalgan.  Kurak  oyoqlilar  gо‘sht,  yog‘,  dandon  (morj),  terisi  (dengiz  mushugi) 

uchun ovlanadi. 

Kitsimonlar sutemizuvchilarning о‘ziga xos turkumi bо‘lib, butun umri suvda 

о‘tadi.Quruqlikda  umuman  yashay  olmaydi.Gavdasi  baliqsi-mon,  bо‘yni 

bilinmaydi,  oldingi  oyoqlari  kurakka  aylangan,  orqa  oyog‘i  yо‘qolib  ketgan, 

tanasining  oxirida  gorizontal  tekislikda  о‘rnashgan  2-pallali  dumi  bor.  Ba’zi 

turlarida  gо‘shtdor  orqa  suzgich  qanoti  ham  bо‘-ladi.  Terisida  juni  yо‘q.  Ter  va 

yog‘  bezlari  taraqqiy  etmagan.  Faqat  ur-g‘ochilarida  1  juft  sut  bezlari  jinsiy 

yoriqlarining  ikki  yonidagi  2-ta  sо‘rg‘ichlariga  ochiladi.  Terisining  ostida  qalin 

yog‘  qatlami  bor,  u  gavda-ni  isitish  va  solishtirma  og‘irligini  kamaytirish  uchun 

xizmat  qiladi.  Quloq  supralari  yо‘q.  О‘pkasining  hajmi  nihoyatda  katta  bо‘ladi. 

Masalan,  kо‘k  kit  о‘pkasiga  birdaniga  14000  litrgacha  havoni  tо‘ldirib  olishi 

mumkin va suv tagida 1 soatgacha tura oladi. 

Kitsimonlar  turkumi  2  kenja  turkumga  –  tishsiz  va  tishli  kitlarga  bо‘linadi.