Аюпов Равшан Хамдамович
50
Асалга бўр аралашмаси қўшилганини маҳсулотнинг озгина қисмига сирка
ёки кислота қўшиш билан аниқлаш мумкин. Бунда асалнинг кўпириши
кузатилади;
Гулли асални шакар аралаштирилган асалдан фарқлаш учун уни
лаборатория шароитларида текширилади. Шакар аралаштирилган асал
кўпинча оқсимон
тус олиб, умуман гул исига эга бўлмайди ва кўпинча
асалдан эскирган катакчалар иси келади. Бундай асал қайишқоқ
бўлмайди ва унинг таркиби елимсимон бўлади. Шакар аралаштирилган
асал узоқ сақланмайди, тез айнийди ва у умуман даволовчи
хусусиятларга эга бўлмайди;
Автомобил йўлларида сотиладиган асалларни сотиб олмаган маъқул, чунки
бундай асал таркибида автомобиллардан чиққан газлар ва оғир металлар
бўлади (
чунки асал теварак-атрофдаги заҳарли газларни ўзига
сингдириб олиш хусусиятига эга);
Хитой асали таркибида турли хил сунъий препаратлар (
антибиотиклар ва
турли дорилар) бўлгани учун уларни ҳам
шифобахш восита сифатида
сотиб олиш мақсадга мувофиқ эмас;
Асалли биологик фаол қўшимчалар (
БАД лар) ни сотиб олиш ҳам мақсадга
мувофиқ эмас, чунки асални қайта ишлаш унинг доривор
хусусиятларини йўққа чиқаради;
Магазинларда сотиладиган крем-асалнинг сифати йўқ даражада, чунки уни
тайёрлаш учун мутахассислар кристаллашган асални эритиб, унга соя
уни, пальма ёғи ва бошқа қўшимчаларни қўшишади. Сўнгра бу
аралашма миксерларда хаво билан яхшилаб тўйинтирилади.
Натижада
сунъий крем-асал чиройли ранг ва таъмга эга бўлади;
Ёнғоқ қўшилган асални сотиб олманг, чунки бундай асал вақт ўтиши билан
бузилади. Бундай аралашмани янги тайёрлаб, истеъмол қилиш тавсия
этилади;
Асалнинг сифатини махсус лабораторияларда 20 дан ортиқ кўрсатгичлар
асосида аниқланилади. Агар сотувчида бундай лабораторияларнинг
Аюпов Равшан Хамдамович 51
муҳри қўйилган сифат сертификатлари ва асалари уясининг паспорти
бўлса, буни кўриш ҳам зарар қилмайди.
Шакарланиб қолган асални
эритиш учун у идишга солиниб, бу идиш
иссиқ сув ваннасига жойлаштирилади (
сувнинг ҳарорати 60 даражадан
юқори бўлиши мумкин эмас, чунки юқори ҳароратларда асалнинг шифобахш
хусусиятлари йўқолади). Асални шиша идишда (
яхшиси – тўқ рангли шиша
идишда), намлик кучсиз бўлган, ўткир ҳидли маҳсулотлар бўлмаган, қуруқ ва
яхши
шамоллатиладиган жойда, 5-10 даража илиқ жойда сақлаш тавсия
этилади. Чунки бундай шароитларда асал айнишининг олди олинади. Асални
темир, алюминий, рух, кумуш, пластик, бўялган ва тунука идишларда сақлаш
мумкин эмас, чунки бунда турли хил зарарли моддалар асал таркибига ўтиб
қолиши келиши мумкин. Тўғри сақланган шароитда табиий асал ўз ноёб
хусусиятларини юз йилларгача сақлаши мумкин. Катта ёшдаги соғлом
одамлар асални кунига 100-120 граммдан, дармондори ва парҳез озиқ-овқат
маҳсулоти сифатида эса асални кунига 50-60 граммдан миқдорида истеъмол
қилиш белгиланган. Ёз кунларида эса бу нормани икки баробарга
камайтириш лозим. Ёши катта бўлган ва кам ҳаракат одамлар эса кунига 1-2
чой қошиқ асал истеъмол қилишлари етарли бўлади (
акс холда организм учун
зарарли ҳолатлар юзага келиши мумкин).
Агар асалга аллергиянгиз
(
таъсирчанлигингиз) бўлса, ундан батамом воз кечганингиз маъқул.
Асални сут, қаймоқ, қатиқ, сузма, турли хил мева шарбатлари билан бирга
истеъмол
қилиш
жуда
фойдали
ҳисобланади.
Хаддан
ташқари
асабийлашадиган одамларга табиблар асал ваннасини буюрадилар. Асалли
сув тўлатилган ваннада турган тана бўшашиб, тинчланади. Асал эса сувга
қўшилиб, бутун танага сингади. Пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) асал
ҳақида қуйидаги ажойиб таърифни берганларини эслатиб ўтишимиз жоиз:
«
Асал енглар, зеро асал бўлган уйга фаришталар раҳмат тилашади. Асал
еган кишининг ошқозонига минг даво киради ва миллионларча гуноҳ
узоқлашади. Бир киши ўлса ва баданида асал бўлса, баданини жаҳаннам
оташи куйдирмайди. Ҳар куни эрталаб асал шарбати ичганлар касал
Аюпов Равшан Хамдамович
52
бўлишмайди. Менимча асал каби шифо йўқ». Қуйида асал ёрдамида
тайёрланадиган бир қанча доривор малҳам ва воситалар кўриб чиқилади
(
аммо бундай асал табиий, экологик тоза бўлиб, таркибида шакар қиёми,
сирка, бўр, крахмал ва бошқа турли хил кимёвий бирикмалар бўлмаслиги
керак. Савдо тармоқларида сотиладиган кимёвий усулда тайёрланган сунъий
асални эса доривор неъмат сифатида ишлатиш умуман ярамайди):
Асалнинг энг яхшиси хушбўй, таъми ширин, ранги оқиш, қиёми йўғон ва
ҳиди димоғни қитиқлайдигани бўлиб, у аниқроғи, баҳор фаслида, ҳавоси
мусаффо, тоғ ва тоғолди ҳамда чўлу-саҳроларда ўсадиган гиёҳлар гулидан
мисқоллаб йиғилган, халқ орасида «
май ойи асали» номи билан машҳур
бўлган асал ҳисобланади. Шифобахш табиий асалга бармоғингизни ёки
қошиқни ботириб кўтарсангиз, ипга ўхшаб чўзилади, таркибида эса асалари
муми, яъни, уясининг муми мутлақо бўлмайди. Унинг ранги қизил тоб бўлиб,
ҳиди димоққа гупиллаб уради. «
Асал қанча узоқ сақланса, шифобахшлик
қуввати ҳам шунча ортади» деган гапда ҳам жон бор.
Аммо эсингизда
турсин, жуда ҳам эскирган, таъми эса бузилган нобоп ёки сунъий асални кўп
еган киши касал бўлиб қолиши ва хаттоки ақлдан озиши мумкин!
Do'stlaringiz bilan baham: 
