Microsoft Word Bolalar nevrologiyasi end doc

Patomorfologik o‘zgarishlar 
1. Interstitsial nevritda asab tolasining pardasida giperemiya va shish, qon 
tomirlarining torayishi yoki kengayishi, nuqtasimon qon quyilishi, mayda 
trombozlar kabi gistologik o‘zgarishlar kuzatilib, keyingi davrida biriktiruvchi 
to‘qima o‘sadi va pardalar kattalashib, kengayib ketadi /fibroz/.
Parenximatoz nevritda asab tolasini o‘zagida o‘zgarish ketib, miyelin 
pardani yemirilishi /demiyelinizatsiya/, o‘q silindrini shishishi, parchalanishi 
/fragmentatsiya/ va biriktiruvchi to‘qimani o‘sib kirishi kuzatiladi.
2. Zararlangan nerv sohasida sezgi o‘zgarishlari; anesteziya; giperesteziya, 
ko‘rinishida “harakat” o‘zgarishlari: atrofik yoki periferik falaj yoki parez 
ko‘rinishida, vegetativ trofik o‘zgarishlar esa mahalliy haroratni, terlashni, 
dermografizmni, teri trofikasini buzilishi bilan xarakterlanadi.
3. Nevralgiyada asab tolasi o‘zagida gistologik o‘zgarishlar bo‘lmaydi, ko‘p 
holda tomirlarda angiospazm va angiodilyatatsiya natijasida asab tolasida 
interstisial o‘zgarishlar kuzatiladi.
Periferik nervni zararlanishi sohasiga qarab quyidagi kasalliklarga bo‘linadi:
1. Radikulitlar – orqa miya ildizlarini yallig‘lanishi.
2. Funikulitlar – orqa miya ildizlarini umurtqalararo tugundan to chigalgacha 
bo‘lgan sohasini yallig‘lanishi.
3. Ganglionitlar – tugunlarni /ganglion/ yallig‘lanishi. 
4. Pleksitlar – nerv chigallarini /plexus/ yallig‘lanishi.
5. Nevritlar – birorta periferik nervning yallig‘lanishi. 
6. Polinevritlar, ko‘plab periferik nervlarning distal qismini zararlanishi. 
Oxirgi tekshirishlar periferik nervni zararlanishi hamma vaqt ham 
yallig‘lanish sababli bo‘lmasligini ko‘rsatadi. Shuning uchun hozirgi vaqtga 
terminga “iya” qo‘shimchasi qo‘shiladi. Masalan, nevropatiya, polinevropatiya va 
boshqalar. Yosh bolalarda periferik nervni shikastlanishi, kattalarga qaragandi 
kamroq uchraydi. Bunga sabab yoshlardagi qon aylanishi va metabalizmni 
kompensator-adaptatsion xususiyatini yuqoriligi va periferik nerv o‘tadigan suyak 
teshiklarini torayishi va venalarni kengayishi deb tushuntirish mumkin.