O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro oziq – ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti s. Astanov

 
T
b
m
/


, b
= 2,898 · 10
3
m · K
 
 

---

74 
Sochilgan nurlar to’la qutblangan bo’lishi uchun qanday shart bajarilishi 
kerak? 
sochilgan nurlarning yo’nalishi o’tuvchi yorug’liklar yo’nalishi 
2
/

ga teng 
bo’lishi kerak
 
sochilgan nurlarning yo’nalishi qaytuvchi yorug’liklar yo’nalishi 
4
/

ga 
teng bo’lishi kerak
 
nur sochilgan muhitning absolyut sindirish ko’rsatkichi 0 ga teng bo’lishi lozim 
muhit anizotrop bo’lishi kerak 
 
Havo bilan suv butunlay boshqacha kimyoviy tuzilishga ega. Lekin ochiq 
ocmonning rangi dengiz rangiga o‘xshaydi. Nega bunday? 
Havo ham, suv ham asosan rangsiz molekulalardan iborat. Ammo molekulalarning 
tartibsiz xaotik harakati natijasida muhitning ma’lum qismlarida molekulalar 
konsentratsiyasi yuqori, ba’zi joylarda siyrak bo‘ladi. Buning natijasida 
yorug‘likning molekulyar sochilishi va sochilgan nur havorangda bo‘lishi 
kuzatiladi. 
Osmon va dengizni tashkil etgan molekulalar rangi ko‘kimtir bo‘ladi.
Ochiq osmon va dengiz rangining o‘xshashligi ularning kimyoviy tuzilishiga 
bog‘liq emas.
Osmon va dengiz ko‘kimtir rangni qaytaradi 
1 

---

75 
11-§. YORUG’LIK DISPERSIYASI 
11.1. Yorug’likning dispersiyasi 
 
 
Dispersiya
hodisasi deganda, muhit sindirish ko’rsatkichinig yorug’lik 
to’lqin uzunligiga (chastotasiga) bog’liqligi tushuniladi. 
)
(



n
; 
)
(



n
(11.1) 
Isaak Nyuton oq yorug’lik dastasini shisha prizma orqali o’tkazib, 
ekranga turli ranglar ketma-ketligidan tashkil topgan spektrni kuzatdi (11.1-
rasm). 
Bu hodisaga