Ш. З. Умарованинг таҳрири остида

Экстраполяция усуллари.
Изланишли истиқболларни оладиган асосий 
усулларидан бири экстраполяция усули ҳисобланади, бунда олдинги ғоялар 
келажакда сақланиши хакида ва уларнинг динамик қатор тахминланган ҳолда 
унинг мантикий асоси ҳисобланади. 
Динамик қаторларни таҳлили асосида қонунийлик, ўрнатилган 
ўзгаришлар ва регрессионли аппарат кўпроқ қўлланилган ҳолда белгилаб 
қўйилган ғояни таърифлашда ва уни узайтиришда тегишли аппроксимирли 
тенглик танлаб олинади. 
Истиқболни аниқлашда моделлаш усулларини қўлланиши.
Истиқболини аниқлашда 3 та гуруҳ моделлари қўлланилади: мантикий, 
ахборотли ва математик. 

---

461 
Мантиқий моделлар 
асосида диалектик принцип ётади. Ҳар кандай 
объектларни хусусиятлари бир-бирига боғлиқ ва бири иккинчисига таъсир 
этади, бошқача деганда: 
агар қайсидир бир турдаги объектларда қандайдир ўзгаришлар берган бўлса, 
унда ўхшаш объектларда ҳам худди шундай жараёнлар содир бўлади; 
агар ўхшаш иккитасидан битта объектда кандайдир янги хусусият топилган 
бўлса, унда балки бошқа объектда ҳам у аниқланган бўлиши мумкин. 
Ахборотли моделлаш 
усуллари билан истиқболлаш асосида оммавий 
ахборот оқимларнинг (мақолалар, китоблар, патентлар, ихтиролар ва 
бошқалар) таҳлили, структурали ва бошқа «ахборотли сигналлар» номли 
ўзгаришлар ҳамда турли хил янги ғояларни аниқланиши турибди. Маъноли 
таҳлил (контент-таҳлил) ахборотни сифатли ва миқдорий ўрганишни тахмин 
килади. Бунда тезлик, структура, ўзаро муносабатлар, ўртача катталликлар ва 
бошқа нисбий кўрсаткичлар ҳисобланади. 
12.5. Аҳолини дори воситалари ва тиббиёт буюмлари билан 
таъминлашни янада яхшилашга доир чора-тадбирлар. 
Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2017 йил 18 
сентябрдаги 741-сон қарорига асосан “Ижтимоий аҳамиятга эга дори 
воситалари ва тиббиёт буюмларига эҳтиёжни аниқлаш тартиби тўғрисидаги”
низом тасдиқланган. Бунда Ўзбекистон Республикаси Президентимизнинг 
«Аҳолини дори воситалари ва тиббиёт буюмлари билан таъминлаш тизимини 
такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» 2017 йил 17 
июлдаги ПҚ-3137-сон қарорига мувофиқ, дори воситалари ва тиббиёт 
буюмларига бўлган эҳтиёжни аниқлаш бўйича ягона талабларни белгилаш ва 
аниқ механизмларни, мувозанатлаштирилган импортни таъминлаш ва 
маҳаллий фармацевтика маҳсулотлари ишлаб чиқаришни прогнозлаштириш 
жорий этилган.
Ўзбекистон Республикаси Соғлиқни сақлаш вазирлиги ваЎзбекистон 
Республикаси Давлат статистика қўмитаси билан биргаликда ижтимоий 

---

462 
аҳамиятга эга дори воситалари ва тиббиёт буюмларининг дорихоналарда 
муомалада бўлишининг статистика ҳисоботи ишлаб чиқилган ва 
тасдиқланган; тегишли ҳудудларда ижтимоий аҳамиятга эга дори воситалари 
ва тиббиёт буюмларининг дорихоналарда муомалада бўлишининг электрон 
тизими жорий этилган. 
Ижтимоий аҳамиятга эга дори воситалари ва тиббиёт буюмларига 
эҳтиёжни аниқлаш тартиби тўғрисидаги низомда ижтимоий аҳамиятга эга 
дори воситалари ва тиббиёт буюмларига эҳтиёжни аниқлаш тартибини 
белгиланган. Ушбу Низомда қуйидаги асосий тушунчалар берилган: 
дори воситалари
— касалликларнинг олдини олиш, уларга ташхис 
қўйиш ва даволаш, шунингдек одам организмининг ҳолати ва 
функцияларини ўзгартириш учун тиббиёт амалиётида қўллашга рухсат 
этилган доривор моддалар (субстанциялар) ва ёрдамчи моддалар асосида 
олинган воситалар, доривор моддалар (субстанциялар), дори препаратлари;