Ш. З. Умарованинг таҳрири остида

Фармацевтика сохасида логистика 
– Дори воситалари муомаласида 
фармацевтик маҳсулотлар ҳаракатининг ўз йўналишини ажратиш мумкин. Бу 
жараён ҳом ашё, субстанция олиш ёки доривор ўсимликни ўстиришдан 
бошлаб, то тайёр дори воситасини истеъмолчи томонидан сотиб олингунга 
қадар бўлган босқичларни ўз ичига олади.
Логистиканинг 
иқтисодиётда қўлланилиши натижасида моддий 
ресурслар етказиб беришдан кўриладиган самарадорлик кескин ошмоқда. 
Моддий ресурсларни истеъмолчига етказиб бериш даврида улар таъминот, 
ишлаб чиқариш, транспорт, омбор ва тақсимот жараёнларнинг турли 
бўғинларида бўладилар. Бу бўғинларда моддий оқимлар бўйича турли товар 
операциялари бажарилганлиги сабабли албатта сифат ва миқдор ўзгаришлари 
рўй беради. Бундай ҳолларда моддий оқимни режалаштириш, ҳисобга олиш, 
назорат қилиш, мувофиқлаштириш умуман уни бошқариш талаб қилинади. 
Моддий оқимларни бошқариш, бошқа ҳар қандай объектларни бошқаришда 
бўлганидек, иккита босқичда амалга оширилади. 
1. Асосланган ва тўғри қарор қабул қилиш; 
2. Қабул қилинган қарорни амалга ошириш. 
Оқимларни бошқариш бўйича қарор қабул қилишдаги муҳим иш – бу 
энг муқобил вариантни танлаш ва бошқарув олдига қўйилган мақсаднинг 

---

475 
оқилона ечимини топишдир. Ушбу ишни бажариш анча мураккаб жараён 
ҳисобланиб, у ўз ичига қуйидаги босқичларни олади: 
1. Оқим бўйича рўй берган вазиятни таҳлил қилиш. 
2. Муаммони аниқлаш. 
3. Мезонларни танлаш. 
4. Муқобил вариантларни аниқлаш. 
5. Маъкул вариантни аниқлаш. 
6. Қарорни кабул қилиш. 
7. Қарор ижросини ташкил қилиш. 
8. Қарор бажарилишини назорат қилиш ва унга баҳо бериш. 
Бу масалаларни ҳал қилиш моҳияти бўйича моддий оқимларни 
оптималлаштириш масаласини ечиш демакдир. Демак моддий оқимларни 
бошқаришнинг асосий масалаларидан бири оптималлаштириш масаласидир. 
Хозирги кунда АКШ да мавжуд корхоналарнинг 50% дан ошиғида 
ўзининг ишлаб чиқариш ва тижорат фаолиятида фармацевтик логистика
тамойилларидан кенг фойдаланилади.
Мустақил Хамдўстлик Давлатларида фармацевтик логистик тизимлар 
ишлаб чикарувчилар, истеъмолчилар ва транспортни бир-бири билан 
оқилона боғловчи, интеграция қилувчи омил эканлигини аникланди.
Улгуржи тизимни фармацевтик бозорда тараққий этишда