T oshkent axborot texnologiyalari universiteti

7 - rasm. Silindrik magnetik ko‘ndalang kesimidagi molekulyar toklar. 
Magnetikning yon sirtida, ko‘ndalang kesimning perimetrida toklar noldan farqli 
bo‘ladi (
7 - rasm
). 
 
8 - rasm. Magnetikning yon sirtidagi molekulyar toklar. 
 
Natijada, silindrik magnetikni solenoidga o‘xshatish mumkin va uning tashqi 
sirtining birlik uzunligida o‘tkazgichning 
I
0
tokli bitta o‘rami bor deb hisoblash mumkin. Bu 
tok magnetikning molekulyar toklariga ekvivalent bo‘lganligi uchun 
N

kuchlanganlikli va 
V

= 

0
I
0
induksiyali ichki magnit maydonini hosil qiladi. 
 

---

O’QUV-USLUBIY MAJMUA FIZIKA 
––––––––––––––––––––––––––––––{ 192 }–––––––––––––––––––––––––––––– 
Har bir magnit uning shaklidan qat’iy nazar ikkita qutbga ega. 
I
0
tok kattaligini 
– magnitlanganlik vektori bilan quyidagicha bog‘lash mumkin: 
, (5) 
u holda 
, (6) 
Tajribalar ko‘rsatishicha, magnitlanganlik vektori 
, (7) 
ga tengdir. Bu yerda 

- magnetikning magnit qabul qiluvchanligi, 
va 
ning o‘lchov 
birliklari 
bir xil bo‘lgani uchun 

- o‘lchovsiz kattalik hisoblanadi. 
(6) – va (7) – tenglamalardan quyidagiga ega bo‘lamiz. 
, (8) 
Natijaviy magnit induksiya (
) ga teng bo‘lgani uchun
, (9) 
, (10) 
(1+

) ga teng bo‘lgan o‘lchovsiz kattalik 
magnetikning magnit singdiruvchanligi
 
deb 
ataladi: 
, (11) 
Shunday qilib, magnetikdagi natijaviy magnit maydoni induksiyasi 
magnit 
maydoni kuchlanganligi 
bilan quyidagicha bog‘langan bo‘ladi: 
yoki
, (12) 
j

0
0
I
LS
LS
I
j



j
B


0



H
j




j

H







м
A
H
B




0


0
B
B
B






H
H
B






0
0


H
B


)
1
(
0








1
B

H

H
B




0

0

B
H




---