N. S. Safaev, N. A. Mirashirova, N. G. Odilova, Sh. D. Turabekova, Sh. K. Karimova

4. What is the reflex?
5. What is the essence of receptors?
6. What is the structure of the analyser? What are the kinds of analysers?
7. What characteristics of the different parts of the brain do you know?
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI:
1. Geymon D. Как realizovat skrbitbie vozmojnosti mozga. - M., 2005.
2. G’oziev E.G. Psixologiya. - Toshkent: O’qituvchi, 2000.
3. Davletshin M.G., To’ychieva S.M. Umumiy psixologiya. - Tashkent,
2002
.
4. Kravchenko АЛ. ОЬщауа psixologiya: uchebnoe posobie. - M., 2009.
5. Meuteryakov V.V. Trening mozga. - SPb., 2005.
6. Nemov R.S. Psixologiya: uchebnik dlya studentov pedvuzov. - M., 
2003.
MAVZU BO’YICHA TEST TOPSHIRIQLARI
1. Organizmning yaxlit tizim sifatida faoliyat ko’rsatishini ta’minlab 
bemvchi organ:
a) bosh miya;
b) asab tizimi;
v) nerv hosilalarining to’plamlari; 
g) reflekslar.
2. Asab tizimining strukturaviy birligi:
a) sinaps;
b) neyron; 
v) akson;

---

g) dendrit.
3. Reflekslar:
a) doimo tug’ma;
b) faqat tuban hayvonlarda uchraydi;
v) yashash uchun kurashga aloqador emas; 
g) barcha javoblarnoto’g’ri.
4. «Analizator» tushunchasini fanga kiritgan olim:
a) R. Dekart;
b) I.M. Sechenov; 
v) I.P. Pavlov;
g) A.A. Uxtomskiy.
5. Neyropsixologiyaning hozirgi zamon qarashlariga ko’ra inson 
miyasining tuzilishi nechta asosiy bo’limdan iboiat:
a) uch asosiy bo’limdan;
b) ikki asosiy bo’limdan; 
v) to’rt asosiy bo’limdan; 
g) ko’p bo’limlardan.
52

---

IV MAVZU. PSIXIKA VA UNING TARAQQIYoTI
REJA:
4.1. Rivojlanish va psixika rivojlanishi tushunchasi.
4.2. Hayvonlar psixikasining rivojlanishi.
4.3.0damda oliy psixik vazifalaming rivojlanishi.
4.4. Odam va hayvon psixikalari o’rtasidagi tafovut.
4.5. Ongning psixologik xossalari.
4.6. Ongsizlik haqida tushuncha.
Mavzu o’quv m aqsadi:
Ta’limiy: talabalar tomonidan rivojlanish va psixika rivojlanishi tushunchasi, 
xayvonlar psixikasining rivojlanishi, odamda oliy psixik vazifalaming 
rivojlanishi, odam va hayvon psixikalari 
o’rtasidagi tafovutlar, ongning 
psixologik xossalari, ongsizlik haqidagi bilimlami o’zlashtirilishini tashkil 
etish.
Tarbiyaviy: bo’lajak pedagoglar tomonidan rivojlanish va psixika rivojlanishi 
tushunchasi, xayvonlar psixikasining rivojlanishi, odamda oliy psixik 
vazifalaming rivojlanishi, odam va hayvon psixikalari o’rtasidagi tafovutlar, 
ongning psixologik xossalari, ongsizlik 
haqidagi bilim, ko’nikma va
malakalari asosida dunyoqarashini kengaytirish.
Rivojlantiruvchi: mavzuning ta’limiy va tarbiyaviy o’quv maqsadlari asosida 
talaba shaxsini rivojlantirish.
TAYANCH TUSHUNCHALAR.
Rivojlanish -
jism va tafakkuming qaytmas, oldinga yo’naltirilgan, qonuniyat 
asosida o’zgarishi bo’lib, ulaming umumiy xossasi hisoblanadi.
Development - the progressive series of change of the body and mentality. 
Psixikaning rivojlanishi -
tirik mavjudotlar psixikasining ketma-ketlik bilan 
taraqqiy etuvchi (garchi tanazzulning ayrim holatlarini namoyon qilsada) 
qaytmas miqdoriy va sifat o’zgarishlari.
Psychological development is the progressive quality and quantity change of 
creatures’ psychology (though some forms of crisis met).
Seskanuvchanlik -
bu tirik organizmlar (o’simlik va hayvonlarjning biologik 
foydali yoki zararli ta’sirlarga nisbatan o’z holatlarini o’zgartirish bilan javob 
qaytarish xossasi.
53

---

Wince is the habitude of responding act when creatures (plants, animals) react to 
biologically useful or harmful effects by changing their state.