Қайта тайёрлаш ва уларнинг малакасини ошириш

 
Шарқнинг миниатюра санъати ва унинг халқимиз ҳаѐтида тутган 
ўрни 
 
Шарқнинг миниатюра санъати, Х1Х–ХХ асрлардан бошлаб ривожлана 
бошлаган. Бунда буюк мусаввир Комолиддин Беҳзод ва унинг шогирдлари 
яратиб қолдирган миниатюра асарлари асос бўлади. Миниатюра асарларда 
тасвирланган мавзуларга асосан, ўша халқ урф-одати, яшаш тарзи, халқ 
анъналари, миллат кийимлари ва тарихини билиб оламиз. Ҳозирги олимлар, 
санъатшунослар ўша миниатюра асарларини таҳлил қилишиб, тарихимизни, 
ўша даврни жуғрофий муҳитини билиб олмоқдалар. Чунки ҳар бир 
миниатюраасарларида шу тасвирлар бор ва мужассам. 
Тасвирий санъатнинг миниатюра йўналиши характери ва усуллари билан 
алоҳида ажралиб туради. Миниатюра асарларида ранг-тасвир ва графика 
турлари унсурлари ҳам иштирок этади. Миниатюра санъатидаги асарлар тўғри 

---

177 
 
уч ўлчамли чизиқлар перспективага асосланган тасвирий санъат турларидан 
маълум даражада фарқланади. Аммо шу нарса ҳам маълумки, ўтмиш 
миниатюра санъатининг ўзига хос сир-асрорлари бўлиб, бу соҳада 
ўрганилмаган бадиий муаммолар жуда кўп. 
2. Оддий нақш намуналарини қаламда чизиш. 
Оддий нақш намуналарини қаламда ва рангда ишлашдан олдин ўқув-
чиларни наққошликда ишлатиладиган асбоб-ускуналар ва хом ашѐлар билан 
таништирилади. Устахоналарни ташкил этиш, жиҳозлаш, иш қуроллари, 
қадимий ва замонавий ашѐлар билан ишлаш услуби ҳақида тушунчалар 
берилади. Қоғоз турлари, ватман, ярим ватман, қизил, кўк ва оқ ўчирғичлар, 
қалам турлари, чизғичлар, паргор ва мўйқаламлар, бўѐқлар, палитра, иш 
коржомаси ва бошқалар билан таништирилади. Қаламни тўғри очиш ва катак 
дафтарда ҳар хил қалинликда тўғри чизиқлар чизиш машқлари бажарилади. 
Ўсимликсимон ва рамзий нақш белгиларини чизиш геометрияси, нақш ва унинг 
турлари ҳақида тушунчалар берилади. Нақш белгиларини табиатдан қайта 
ишлаб олиш ва композициялар ҳосил қилиш, нақш композициясида 
компановка, симметрия ва ассиметрия, ритм, стилизатция, шаклларни тэнг 
қисмларга бўлиш, динамика ҳақида ўқувчиларга тўлиқ тушунчалар берилади. 
Ҳар хил чизиқларни кўз билан чамалаб тэнг бўлакларга бўлишни ва уларни 
чизишни ўрганиш йўллари тушунтирилади. Ўсимликсимон нақш белгилари 
барглар, гуллар, ғунча, марғула, таноб, шукуфта, шунингдек, рамзий нақш 
белгилари ва бошқаларни чизишни машқ қилишади.