Gidroekologiya

G’avvoslar qanday ishlaydi? 
Suv ostida biron ishni bajarish masalan ko’priklar uchun tayanch qurish cho’kkan kemalarni ko’zdan 
kechirish va suv tagidan ko’tarish, kemalar tagidagi yoriqlarni payvandlash paytlarida g’ovvoslar yordamga keladi. 
Ular suv ostida, ko’p hollarda ancha chuqruliklarda qanday qilib uzoq muddat qollib ishlay oladilar? Axir u yerda 
nafas olish uchun havo yo’q, buning ustiga suv ostidagi bosim atmosfera bosimiga nisbatan ancha balandsuvga 
qancga chuqurlashishi sari inson bosimi yanada oshganligini ham his etadi. G’avvoslar suvosti ishlarini bajarish 
uchun suv o’tmaydigan matorlardan tikilgan maxsusu kostyumlar kiyishadi. Bu kostyumning eng asosiy qismi 
shlem (suv o’tkazmaydigan qalpoqdir) shlemda illyuminator bor. Shlemga uzun rezinka turbka tutashtirilgan bo’lib, 
u orqali g’ovvosga havo keladi. G’avvos oyoqlariga maxsusu g’ovvoslik kalishlarini kiyadi. Kalishning uciga 
misdan qoplama qilingan. Tovonlari esa suv ostida yengil harakatlanish uchun qo’rg’oshindan yasalgan. Chunki bu 
qo’shimcha yuklarsiz g’ovvosning vazni bilan unga ta’sir qiladigan suvning itaruvchi kuchi o’rtasidagi farq kamayib 
g’avvos suv ostida yengil harakatlanish uchun qo’rg’oshindan yasalgan. Chnki bu qo’shimcha yuklarsiz 
g’ovvosining vazni bilan unga ta’sir qiladigan suvning itaruvchi kuchi o’rtasidagi farq kamayib, g’ovvos suv ostida 
o’zini turg’un sezmaydi.
Lekin uncha chuqur bo’lmagan suvlik joylarda maxsusu kastyumsiz ham ishlash mumkin. Buning uchun havoning 
o’zi ham yetrali yordamchidir.
Siz bo’sh stakanni to’ntarilgan holda suvli idishga bostiring. Uning ichiga deyarli suvg kirmasligini o’z ko’zingiz 
bilan ko’rasiz. Sababi shuki stakan ichida havo bor va u bosim beradi. 
Agar juda katta stakan yasalib (albatta, shishadan emas balki pishiq mustahkam qotishmadan) unga insonni 
joylashtirib suv ostiga tushirish mumkin. Bunday stakanda inson xuddi uyda o’tirganday bemalol o’tiradi. Odamlar 
bu xildagi stakanlarni chindan ham yaratishgan. Ularni g’ovvoslik qo’n’g’iroqlari va kessonlar yaramaydi chunki 
suvda qqanchalik chuqurlashsa qo’ng’iroq qalpog’i va kesson ichidagi havoning bosimi yanada balandlashadi. 
Baland bosim sharoitida kessonlarda doimiy ishlagan g’ovvoslarda “kessonlikdardi” paydo bo’lib, bu uning 
sog’lig’iga jiddiy zarar yetkazadi.