‘z b e k ist 0n respublikasi oliy va ‘rta maxsus ta’lim vazirligi

3
olinadi va hokazo. Har gal chiziladigan yoyning 
(yarimaylananing) radiusi 
AB
uzunlikka ortib boradi. Bu yarimaylanadan 
tuzilgan egri chiziq ikki markazli o ‘rama bo‘ladi.
2 -
misol.
To‘rt markazli o‘ramayasalsin (2.41-shakl, 
b).
Yechish.
To‘rt markazli o‘ramaning markazlari qilib biror berilgan 
kvadratning yoki o ‘zimiz tanlab olgan 
ABCE
kvadratning uchlari olinadi 
va kvadrat tomonlari davom ettiriladi. Bu kvadratning biror, masalan, 
В
uchidan 
R=AB
radius bilan birinchi 
A1
yoy chiziladi. So‘ngra С uchidan 
R,=C1
radius bilan ikkinchi 
12
yoy chiziladi. Shundan keyin 
E
uchidan

---

a) 
b)
3.41-shakl.
R2=E2
radius bilan uchinchi 
23
yoy o‘tkaziladi. Keyin 
A
uchidan 
R3=A3
radius bilan to‘rtinchi 
34
yoy chiziladi. Yana 
В
nuqtadan 
R4=B4
radius 
bilan beshinchi yoy chiziladi va hokazo. Bu yoylardan tashkil topgan 
egri chiziq to‘rt markazli o ‘rama bo‘ladi. Ko‘rinib turibdiki, bu yerda har 
gal chiziladigan yoyning radiusi 
AB=BC=CE=AE
uzunlikda ortib boradi.
10- §. Lekalo egri chiziqlari
Konus kesimlari geometrik, ballistik, optik, akustik, estetik va boshqa 
ajoyib hususiyatlarga ega bo‘lib, ulardan fan va texnikaning turli sohalari- 
da, ko‘p hodisalar va jarayonlami tadqiq qilishda keng foydalaniladi.
Tabiatdagi hodisalaming ko‘pida konus kesimlarining barcha turlarini 
uchratish mumkin. Quyosh tizimidagi hamma jismlar quyosh atrofida el- 
lips bo‘ylab harakatlanadi. Quyosh tizimiga boshqa yulduzlar tizimidan 
kirib qolgan osmon jismlari, agar ulaming harakatiga Quyosh tizimining 
sayyoralari sezilarli ta’sir etmasa, quyosh atrofida giperbolik orbita 
bo‘ylab harakatlanadi va Quyosh tizimining o ‘sha orbita bo‘yicha tash- 
lab ketadi. Yeming sun’iy yo‘ldoshlari va tabiiy yo‘ldoshi - Oy yer atro­
fida ellips bo‘ylab harakatlanadi. Boshqa sayyoralarga yuborilgan kos- 
mik kemalar dvigatellari ishlab bo‘lganidan so‘ng (tezligiga bog‘liq ra- 
vishda) boshqa tizimilar yoki Quyoshning tortish kuchi bilan tenglash- 
guncha parabola yoki giperbola bo‘ylab harakatlanadi (3.42-shakl). 
Likopchali antennalar parabolik xususiyatga ega.

---

Ellips. To‘g ‘ri doiraviy konusni uning o ‘qiga pemedikular bo‘lmagan, 
lekin bir yo‘la hamma yasovchilarini kesadigan har qanday tekislik uni 
ovalga o ‘xshagan egri chiziq bo‘yicha kesadi. Bu egri chiziq