Harakatlarni bajarishni, eng ko‘p ko‘rgazmalilikka erishishda to‘xtatish va xohlagan joyida yana ishga

Ta‘limning og’zaki 
usullari. O’qitishning og’zaki usullari ta‘limda doimo eng ko’p qo’llanib 
kelinmoqda. Didaktikada o’qitishning og’zaki usullari uch turga: o’qituvchining hikoyasi, suhbat va 
maktab ma’ruzasiga ajratiladi. Og’zaki bayon qilish usulida ikki faoliyatning, ya‘ni bir tomondan 
o’qituvchining o’quv materiallarini mohirlik bilan og’zaki bayon qilib berishi va ikkinchi tomondan, 
bayon qilinayotgan materiallarni o’quvchilar diqqat bilan tinglab, ongli va mustahkam o’zlashtirishlari 
birligiga amal qilinadi. Og’zaki bayon qilishda (tushuntirishda) o’qituvchi o’quvchilarning psixologik 
va yosh xususiyatlarini yaxshi bilishi, tushuntirishda ularning diqqatini tez jalb etishi va bilishga doir 
ishlarni faollashtirish zarur.
Hikoya.
Bu usul maktab ta‘limining hamma bosqichlarida qo’llaniladi. Boshlang’ich sinflarda 
bu juda qisqa va aniq, yuqori sinflarda esa katta materiallarni bayon qilishda to’liq hikoyadan 
foydalaniladi. Hikoya yakunlangach, u suhbat va tushuntirishlar bilan to’ldiriladi. Hikoyada 
o’qituvchining nutqi yorqin, aytgan so’zlari bolalarga tushunarli bo’lishi kerak. Boshqacha qilib 
aytganda, hikoya qilish - o’qituvchi tomonidan yangi o’tilayotgan mavzuga oid omil, hodisa va 
voqealarning yaxlit yoki qismlarga bo’lib, obrazli tasvirlash yo’li bilan ixcham, qisqa va izchil bayon 
qilinishidir.

---

O’quv materiallarini 
tushuntirish -
o’qituvchi tomonidan o’tilayotgan mavzuning mazmunini 
xarakterlaydigan tushuncha, ta‘rif, qonun va qoidalarni o’qtirishdir.
O’quv ma’ruzasi.
Ushbu usuldan yangi bilimlarni o’zlashtirish va mustahkamlash, ko’nikma 
va malakalar hosil qilish uchun foydalaniladi. Agar hikoya darsning bir qisminigina egallasa, Ma’ruza 
odatda, ularni to’la qamrab oladi. Ma’ruza asosan, umumiy o’rta ta‘lim maktablarining yuqori 
sinflarida, o’rta maxsus kasb-xunar kollejlari va akademik litsey hamda oliy o’quv yurtlarida o’qiladi.
Suhbat.
Suhbat ta‘limning keng tarqalgan usuli bo’lib, darsning istalgan bosqichida qo’llanishi 
mumkin. Ko’pincha, bu usul savol-javob usuli deb ham yuritiladi. Suhbatning to’rt xil turi mavjud 
bo’lib, ular: yangi bilimlar berishda, bilimlarni mustahkamlashda, olingan bilimlarni tekshirishda, 
o’tilgan materiallarni takrorlashda qo’llanadigan suhbatlardir. O’qitish jarayonida o’rganilayotgan 
mavzu yuzasidan kirish, asosiy va yakunlovchi suhbatlar ham qo’llaniladi. Suhbat mustahkamlovchi 
metod sifatida bilimlarni tekshirish va baholashda ham o’tkaziladi.