Harbiy-texnik instituti sh. X. Kamilov raqamli qurilmalar: kombinatsion, ketma-ketli



Download 3,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet40/67
Sana02.07.2022
Hajmi3,4 Mb.
#730893
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   67
Bog'liq
fayl 1936 20210924

E
1
 
E
2
 


93 
RS-
triggerning ishlash qonuni 5.1.3.1.
jadvalda berilgan. VA-EMAS elementlari 
asosida qurilgan 
RS-
triggerning (5.3.2. rasm., "a") holatini o‘zgartirish uchun 
uning kirish yo‘llariga invers (nullik) signallarni berish lozim. Hakikatdan ham 
trigger nullik holatida bo‘lsa (
Q
= 0, 
Q
= 1) uni birlik holatiga o‘tkazishga faqat 
E
1
mantiqiy elementning yuqori kirish yo‘liga nullik signalini berish bilangina 
erishish mumkim. Shu tufayli chizmada kirish yullari 
R
va 
S
simvollari bilan 
belgilangan bo‘lib, inversiya belgisi triggerning inversiya (nullik) signallari orqali 
boshqarilishini bildiradi. 
Yuqorida ko‘rdikki, YOKI-EMAS va VA-EMAS elementlari asosida 
qurilgan triggerning sxemalari bir-biridan unchalik farq qilmaydi va VA-EMAS 
asosidan YOKI-EMAS asosga o‘tish uchun boshqarish signallarini invertirlash 
kerak xolos. 
5.3.1.jadval 


Q
n+1



Q
n









YOKI-EMAS elementlari asosida qurilgan bir juft boshqarish yo‘llari 
bo‘lgan asinxron triggerlar 5.3.1. rasm., "b" dagidek, VA-EMAS elementlari 
asosida qurilganlari esa 5.3.2. rasm., "b" dagidek shartli belgilanadi. 
5.3.2. rasm. VA-EMAS mantiqiy elementlar asosida qurilgan asinxron 
RS-trigger chizmasi (a) va uning shartli belgilanishi (b) 


94 
Trigger asosiy va yordamchi qismlarga bo‘lingan to‘g‘ri to‘rtburchak 
shaklida tasvirlanadi. Asosiy qismida 

(trigger) simvoli joylashtirilsa, yordamchi 
qismida trigger kirish yo‘llari va unda amalga oshiriladigan mantiqiy amallarning 
shartli belgilari joylashtiriladi. Asosiy qismida ikkita chiqish yo‘llari (

va 
Q

ko‘rsatiladi. Odatda 
Q
va 
Q
simvollari yozilmaydi, invers, chiqish yo‘li 
Q
ni 
asosiy chiqish yo‘lidan ajratish maqsadida to‘g‘ri to‘rtburchakka halqacha orqali 
ulanadi. 
Sinxron RS-triggerlarda 
sinxrosignal beriladigan qo‘shimcha kirish yo‘li 
bo‘lib, bu kirish yo‘li axborot kirish yo‘llari (
R
va 
S
) bilan VA mantiqi orqali 
bog‘langan. Qo‘pincha sinxrosignal takt signali deb ham ataladi. Bunga binoan 
"sinxron trigger" atamasi bilan bir qatorda "taktlanuvchi trigger" atamasi ham 
ishlatiladi. Shunday qilib, 
R
va 
S
kirish yo‘llariga beriladigan axborot triggerga 
faqat sinxrosignal berilganidagina kiritiladi. 
Sinxrosignal orqali boshqariluvchi sinxron triggerning ishlash prinsipini bir 
pog‘onali VA-EMAS mantiqiy elementlar asosida qurilgan sxema (5.3.3. rasm.) 
misolida ko‘ramiz. Quyidagicha belgilashni qabul qilamiz. Sinxrosignal 
berilguniga qadar har bir mantiqiy elementning holatini va kirish yo‘li 
signallarining kiymatini “0” va “1” simvollari bilan belgilaymiz. Sinxrosignal 
ta’siri mobaynidagi elementlarning holatini bu simvollarning kichik qavsga 
olinganlari bilan, sinxrosignal ta’siri tamom bo‘lgandagi elementlarning holatini 
esa bu simvollarning o‘rta qavsga olinganlari bilan belgilaymiz. 
Faraz qilaylik, sinxrosignal berilmasidan oldin (
S = 0
) trigger nullik holatida 
(
Q = 0

Q

1
) hamda triggerning axborot kirish yo‘llariga berilgan signallar 
S = 1, R = 0
bo‘lsin. 
S = 0
bo‘lganligi uchun 
E
3
va 
E
4
elementlarning chiqish 
yo‘llaridagi signallar birlik kiymatiga ega (qavssiz simvollar).


95 
5.3.3. rasm.. VA-EMAS mantiqiy elementlar asosida qurilgan sinxron 
RS-trigger chizmasi. 
Sinxrosignal berilganida (kichik qavs ichidagi simvollarga qaralsin) va 
R
va 
S
signallarining oldingi holati saqlanganida, 
E
1
elementning chiqish yo‘li birlik 
qiymatini saqlaydi, 
E
3
elementning chiqish yo‘li esa nullik qiymatini oladi. Bu o‘z 
navbatida
Q = 1
signalining paydo bo‘lishiga va 
E
2
elementning kirish yo‘llarida 
birlik signallarining mos kelishiga, ya’ni 
Q
 = 0
bo‘lishiga olib keladi. Sinxrosignal 
olingandan so‘ng esa teskari bog‘lanish zanjirlaridan kelayotgan signallar evaziga 
trigger birlik holatini (
Q = 1, 
Q
 = 0
) saqlaydi (o‘rtada joylashgan qavs ichidagi 
simvollarga qaralsin). Triggerning bu holati keyingi sinxrosignallar berilguncha 
(

va 
S
signallarining qiymati sinxrosignallar orasidagi to‘xtamda o‘zgarsa ham) 
o‘zgarmaydi. 
Sinxrosignal orqali boshqariluvchi triggerning o‘ziga xos xususiyati 
sinxrosignal ta’siri mobaynida 
R
va 
S
axborot signallarning o‘zgarishi trigger 
holatining o‘zgarishiga olib kelishidir. 
Sinxron 
RS-
triggerning ishlash qonuni 5.3.2. jadvalda berilgan. Jadvalda 
R
n

S
n
 
va 
Q
n
- mashina vaqtining oldingi (
n-
nchi) taktidagi triggerning kirish va chiqish 
yo‘llaridagi axborot signallarining qiymatlari, 
Q
n+1

(n+1)-
nchi takt signali 
(sinxrosignal) berilganida triggerning o‘tadigan holati. Bu erda 
R
va 
S
signallari 


96 
(
n+1
)nchi sinxrosignal ta’siri davomida o‘z qiymatlarini o‘zgartirmaydi deb faraz 
qilinadi. 
5.3.2. jadval 
n-
takt 
n+1
-takt 
R
n
S
n
Q
n+1


Q
n









Sinxron triggerlar sinxronlanuvchi kirish yo‘llari qatori triggerni biror 
holatga bevosita sinxrosignal bermasdan o‘tkazuvchi zanjirlarga ega. Bu 
R
d
 
va 
S
d
kabi belgilanuvchi ( d- inglizcha direct - to‘g‘ri, bevosita so‘zidan olingan) kirish 
yo‘llari triggerni boshlang‘ich holatiga o‘tkazish uchun ishlatiladi. 5.3.3. rasmdagi 
simvollar ustidagi inversiya belgisi (
d
R
va 
d
S
) I-NE elementlari asosida qurilgan 
triggerlarni bevosita boshqarish uchun invers (nul) signallar ishlatilishi lozimligini 
ko‘rsatadi. 
Sinxron triggerlar 5.3.4. rasm., "a" va "b"dagidek shartli belgilanadi. 5.3.4. 
rasm., "a" da bir juft axborot kirish yo‘lli, 5.3.4. rasm., "
b
" da esa 
VA
mantiqi bilan 
bog‘langan ikki juft kirish yo‘lli triggerlar ko‘rsatilgan. 
a) b) 
5.3.4. rasm. Sinxron triggerdlarning shartli belgilanishi 


97 

Download 3,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   36   37   38   39   40   41   42   43   ...   67




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish