А. Т. Гофуров, Ж. Толипова, С. С

Асосий тушунчалар ва таянч
билимлар
1.Фан ва ўкув фани тушунчалари.
2.Педагогака ва хусусий методика.
З.Биология ўқитиш методикасининг предмети ва объекти.
41>иология ўқитишнинг илмий тадқиқот методлари.
Биологая ўқитиш методикасининг мақсади ва вазифалари.
Биология ўқитиш методикаси биология фан асослари билан боғлиқ бўлган
ўқув, жараёнлар, принциплар ва конуниятлар тўғрисицаги фандир. Мазкур
принцип ва қонуниятларни билиш ўқитувчига мактаб биодогия курси билан
боғлиқ ўкув-тарбиявий жараёнларни замон талабларига мос ҳолда ташкил этиш
ва бошқариш имконини беради.
Биология ўқитиш методикаси биология ўқув фанларининг мазмуни, унинг
ўқитиш шакллари, методлари, воситаларини ўзаро богаиқ ҳолда жорий
этишнинг мақсад қилиб қўяди.
Биология ўқитиш методикасининг асосий вазифаси ўқувчиларга биологик
ўкув фанлар бўйича чуқур атрофлича билим бериш, уларнинг ҳар томонлама
ривожланган шахс сифатида камол топишига кўмак берувчи ўқув фанлар
мазмунини, ўқитиш шакллари, воситалари ва методларини ишлаб чиқишдан
иборат.
Биология
ўқитиш методикаси
 фан сифатида
Ҳар қандай фан инсоннинг тадқиқот фаолияти билан алоқадор бўлиб, у
нарса ва ходисалар тўғрисида билимлар тўплашга йўналган, ҳамда тадқиқот
қилинаётпш нарса ходисалар тўғрисида тўлик ва чуқур билим олишга
қаратилган. Фаннинг асосий функцияси тадқиқот ҳисобланади.
Биология ўқитиш методикаси фан сифатяда мазкур фан билан боғлиқ
ўқувчиларнинг билим олиш, тарбияланиш ва ривожланишини назарий ва амалий
жиҳатидан тадқиқ қилишни мақсад қилиб қўяди.
Фаннинг асосий белгиси бўлиб, мақсаднинг аниклиги, ўрганиш предмети,
билимларни билиш усуллари ва шакллари қисобланади. Шу билан бирга
фаннинг ривожланиш тарихи, унинг бойишига сабабчи бўлган кашфиётларни
билиш ҳам муҳим саналади.
Биология ўқитиш методикаси педагогик фанлар таркибига киради. Шу
сабабли унинг олдида турган мақсад ва вазифалар ҳам умумпедагогик максад ва
вазифалардан келиб чиқади.
Биология ўқитиш методикаси барча ўқув фанларга таалукди бўлган
педагогик қоидаларни, биологик ўқув материалига тадбиқ этишга йўналган. Шу
билан бир қаторда биология ўқитиш методикаси табиий, илмий, биологик,
психологик, педагогик билимларни ўзида мужассамлаштиради.
3

---

Биодогия ўқитиш методикаси биология ўкув фанининг ўқитиш мақсадини,
мазмунини, биологик билимларнинг танлаш принципини белгилаб беради.
Биология ўқитишнинг ҳозирги даврда самарали бўлиши ўкувчиларнинг ўкув,
меҳнат ва жамоат фаолиятларида қатнашиши учун зарур бўлган биологик
бшшмлар, кўниғшалар, малакаларни эгаллаганликлари билан белгиланади. Улар
эса ўз навбатвда ўқувчиларнинг тарбияланганлик натижасида, дунёқараши,
эътиқоди, табиат, жамият ва шахсга бўлган муносабатида намоён бўлади.
Ўқувчиларнинг ривожланиш даражаси, қобилияти, жисмоний ва аклий жиҳатдан
такомиллаштиришга бўлган эхтиёжи билан ифодаланади.
Биология ўқитишнинг мақсади юқорида қайд қилинган омиллардан келиб
чиқади. Биология ўкитишнинг максадларини билиш ўқитувчига ўкитиш
жараёнини бошқариш имкониятини беради.
Фан сифатида биология ўқитиш методикасининг вазифалари
тубандагилардан иборат:
1.Ўкувчиларнинг ўкитиш ва тарбиялаш, камолга етказишда ўкув фанининг
ўрнини аникдаш;
2.Мактаб ўкув дастурлари ва дарсликларни такомиллаштириш бўйича
тавсиялар ишлаб чиқиш ва уни мактаб амалиётига тадбиқ этиш;
З.Ўқувчиларшшг ёшига мос равишда ўкув фанларининг мазмуни, ундаги
мавзуларнинг ўрганиш изчиллигани белгилаш;
4.Биологик ўкув фанларининг ўзига хос томонларини эътиборга олган
ҳолда, ўқитиш усулларини, ташкилий шаклларини ишлаб чикцш;
5.Ўқитиш жараёнида қўллаш учун зарур жиҳозларни аниқпаш. Биология
хонаси тирик бурчак, тажриба ер майдонини ташкил этиш, табиий, тасвирий,
динамик, аудио, видео воситаларни беяпмаш.
Биологая ўқитиш методикасининг объекти бўлиб, мазкур ўкув фани билан
алоқадор бўлган ўкув тарбяявий жараён ҳисобланади.
Биология ўқитиш методйкасининг предмети бўлиб биологик бшшмларнинг
мақсади, мазмуни, ўқитиш усуллари, шакллари, ўкувчшарнинг тарбияси ва
ривожланишидир.