Бизнес вa тaдбиркорлик олий мaктaби

Bir rangdagi ishlab chiqaruvchilar. 
Bir rangdagi ishlab chiqaruvchilar –
mahsuldorlik bo‘yicha hattoki eng yirik va yaxshi moliyalashtiriladigan korxonalardan 
ham ustnlik qiladigan innovatsion loyihalar, ochiq boshlang‘ich kodli dasturiy ta’minot 
va «
Vikipediya
» tavsif bergan turli joylarda tarqoq holda joylashgan minglab 
ko‘ngillilardir. Jamiyat a’zolari ularda xobbi sifatida, muloqot qilish yoki o‘z 
qadriyatlarini ifodalash uchun yoki shaxsiy ehtiyojlarini qondirish uchun ishtirok 
etadilar. Nufuz tizimlari vaboshqa stimullar mavjudligi tufayli, blokcheyn 
texnologiyasi ularning samaradorlikni oshirishi va yaratilayotgan qiymati uchun 
kimlarnidir mukofotlashga qodir bo’ladi.Bir rangdagi ishlab chiqarish hamjamiyatlari, 
Garvard professori Yoxay Benklerning iborasiga ko‘ra, 
«umumiy axborot makonidan 
foydalangan holda birgalikda bir rangdgi ishlab chiqarish
» taqdim etishlari mumkin. 
Ijtimoiy ishlab chiqarish deb ataladigan bu tizim (
bu hamBenkler atamasi
) shuni 
ko‘zda tutadiki, mahsulotlar va hizmatlar iqtisodiyotning xususiy sektori doirasidan 
tashqarida yaratiladi va ular bironta korporatsiya yoki shaxsga tegishli bo‘lmaydi. Ko‘p 
sonli misollar orasida - 
Linux
operatsion tizimini (
hech kimga tegishli emas, lekin 
hozirda dunyoda eng yaxshi operatsion tizim hisoblanadi
), «
Vikipediya
» ni 
(
Wikimedia Foundation
ga tegishli) va 
Firefox
web-brauzerini (
Mozilla 
Foundationga tegishli
) keltirish mumkin. Bir rangdagi ishlab chiqarish shuningdek, 
qatnashchilar nimanidir jamoaviy ravishda ishlab chiqarishi uchun ijtimoiy o‘zaro 

---

493 
aloqa qiladigan, lekin ularning mehnat natijasi jamoat korxonasiga tegishli bo‘lmagan 
xususiy sektordagi faoliyatni ham tavsiflashi mumkin. Bir rangdagi ishlab chiqarish 
biznes-model sifatida ikkita sababga ko‘ra muhimdir. Birinchidan, ba’zida bir rangdagi 
qatnashchilar ko‘ngilli ravishda tovarlar va hizmatlar ishlab chiqarish bo‘yicha 
jamoaviy faoliyat bilan shug‘ullanadilar, korporatsiya esa bu ishda kurator 
funksiyalarini bajaradi va tijorat foydasini qo‘lgakiritadi. Masalan, o‘quvchilar