kasalliklari, tireotoksikozda k o ‘riladi. Siydikdagi q a n d m iqdorini
aniqlashning eng k o ‘p tarqalgan usuli polyarimetrik usuldir. U glu-
koza eritm asining qutblangan n u r tekisligini o ‘ng
t o m o n g a sura
olish xossasiga asoslangan.
Q utblangan n u r deb maxsus Nikol prizm asi orqali o ‘tkazilgan
nurga aytiladi. Qutblangan nurning burilish burchagi siydik-glukoza
konsentratsiyasiga proporsionaldir.
Polyarimetrik usul.
Q aynatib, keyin filtrlash y o ‘li bilan oqsildan
xoli qilingan kislota reaksiyali tiniq siydik p o ly a r im e tr nayiga
toMdiriladi (havo pufakchalarisiz), keyin bu nay apparatga q o lyiladi.
Q o r o n g l l a n i s h q u y u q lig in in g o ‘zga rish ig a q a ra b , q u t b la n g a n
n u rn in g
burilish burchagi a niqlanadi, bu b u rc h a k asbob shkala-
sidagi darajalar bilan ifodalanadi. Г burilish burchagi 1
%
li glu-
koza eritmasiga t o ‘g ‘ri keladi.
Gaynessinam asi.
Mis sulfat, o ‘yuvchi kaliy va glitserindan iborat
3—4 ml reaktivga 8— 12 tom c hi siydik q o ‘shiladi (modifikatsiyasi:
1 to m c h i siydik 9 tom chi reaktiv) va qaynatiladi. Q a n d boMsa,
suyuqlik sariq yoki qizil rangga kirib, c h o ‘k m a k o ‘rinadi.
N ila n d e r sin a m a si.
S iy d ik k a 2:1 n is b a td a
N i l a n d e r reaktivi
(2 g vismut nit rat 4 g segnet tuzi bilan birga h ovonchada yanchiladi,
100 ml 10 % li o ‘yuvchi natriy eritm asida eritilib, filtrlanadi)
q o ‘shiladi va 3 m inut qaynatiladi. Q a n d b o ‘lsa, siydik jigarrangdan
qoragacha boMgan tusga kiradi.
S o ‘nggi vaqtlarda glikotest deb ataladigan indikator q o g lo z -
chalari usuli keng rusum b o ‘lib qoldi,
bu usul ferm entativ reak-
siyaga asoslangan.
Maxsus reaktiv singdirilgan in d ik a to r q o g ‘oz tekshiriladigan
siydikka tushiriladi. Q o g ‘ozdagi sariq y o ‘l rangi o ‘zgarib, yashil
yoki k o ‘k rangga aylanib qolsa, d e m a k , sin a m a m usbat c h iq q a n
b o l a d i . Rang quyuqligini rangdor standart
shkala bilan solishtirib
k o ‘rib, siydikdagi glukoza konsentratsiyasini ta x m in a n aniqlasa
b o i a d i . Ertalabki siydik tekshirilganida q a n d m iqdorini aniqlash
u c h u n reaksiya q o ‘yiladi: reaksiya m usbat natija b o ‘lsa, sutkalik
siydik yig‘iladi va u n d a n q and konsentratsiyasi aniqlanadi.
Lange sinamasi 5—6 ml siydikka b ir n e c h a to m c h i reaktiv
(natriy nitroprussidning 30 % li sirka kislotadagi 6 % li eritmasi)
q o ‘shiladi va ustidan am m iak qatlam qilib tushiriladi.
Sinama musbat
natija bersa, suyuqliklar o ‘rtasidagi che g ara d a binafsharangli halqa
paydo boMadi. Keton tanalari yog1 almashinuvi buzilganda siydikda
paydo b o ‘ladi. Keton tanalari (aseton, asetosirka kislota, Д-oksim oy
76
kislota) y o g i a r parchalanishining oksidlanmay qolgan m ahsulotidir.
Ular qandli diabetda (uglevodlar alm ashinuvining buzilishi), jigarda
va b a ’zi buyrak kasalliklarida paydo boMadi va h.k.
Sog‘lom odam ning sutkalik siydigida b o ia d ig a n glukoza miqdori
shu
q a d a r kam ki, odatdagi usullar bilan a niqlanm aydi. Siydikda
glukoza borligini aniqlashga m o ‘ljallangan sifat sin a m a la rin in g
ko ‘pchiligi glukozaning qa ytaruvchanlik xususiyatiga asoslangan.
Do'stlaringiz bilan baham: