O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi mirzo ulug„bek nomidagi o„zbekiston milliy universiteti

Bilib qo„ygan yaxshi! 
Biota
 (
 
gr. biote-hayot),
 
tarixan birga yashab kelgan ma‘lum bir umumiy 
maydonni egallagan sistematik jihatdan har xil turlarga kiruvchi tirik 
organizmlar majmui . B. ning tarkibiga ekologik jihatdan bir-biri bilan 
о‗zaro bog‗liq bо‗lmagan turlar ham kiradi(mas., О‗rta Osiyo chala 
chо‗llari faunasi tarkibiga kiruvchi jayron va yumaloqbosh).

---

78 
strukturasining yomonlashuvi, gumusning yo‗qolishi, grunt suvlari 
sathining ko‗tarilishi, ikkilamchi sho‗rlanish, botqoqlanish va h.k. 
O‗simliklardan foydalanish jarayonida ham landshaftlarga juda katta 
zarar yetkaziladi. Maydonning o‗simlik qoplami xom ashyo va energetika 
resurslarining bevosita qayta tiklanish manbai bo‗lib xizmat qiladi. Bunga 
yana o‗rmonlardan rekreatsiya maqsadlarida foydalanishni, qurilish va 
o‗tin uchun qirqishni ham kiritish mumkin. Shuning uchun o‗rmon 
landshaftlarida turli shakldagi antropogen ta‘sirlarning murakkablashganini 
va landshaftlarning shularga mos holda o‗zgarganligini kuzatish mumkin.
Shudgorlash boshqa xo‗jalik tarmoqlariga qaraganda o‗rmonlarda 
ancha kuchli va salbiy o‗zgarishni keltirib chiqaradi. Chunki, u tabiiy 
o‗simlik qoplamini butunlay yo‗q qiladi. O‗rmonlarga eng kuchli 
antropogen ta‘sir omillari bo‗lib shudgorlash, daraxt va butalarni qirqish, 
meyoridan ortiq mol boqish hisoblanadi. Hozirgi kunda (1.01.2008) 
respublikamizning 18.4 % maydonini – 8 178 877 ga. davlat o‗rmon 
fondi yerlari egallaydi, o‗rmon bilan qoplanganlik 6.4 

ni tashkil etadi. 
Tog‗ o‗rmonlari – 874074 ga; cho‗l zonasi o‗rmonlari (saksovulzorlar) – 
7022557 ga; to‗qay o‗rmonlari – 106716 ga; sun‘iy o‗rmonlar – 175530 
ga.ni tashkil etadi. O‗rmon bilan qoplangan maydon – 2827537 ga.ni 
tashkil etadi, shundan – 2120937 ga. tabiiy o‗rmonlar, 594883 ga. esa 
madaniy o‗rmonlardir (Milliy ma‘ruza, 2008). 

---

79