O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

7-mavzu. Usimlik, xayvon yoglari, margarin va ularni xom ashyolar, konserva 
mahsulotlari tarkibidagi miqdorini aniqlash 
Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari:
Klaster, muammoli ta’lim. Bingo,blis,ajurali 
arra,nilufar guli, menyu, Insert, munozara, o’z-o’zini nazorat qilish. 
Ishning maksadi
: Yog miqdorini aniqlashni o’rganish. 
Kerakli jixoz va reaktivlar
:Sokslet apparati, kuritish shkafi analitik torozi, chinni idish, 
kolba. Yoglarni mahsulotlar tarkibidan efir yordamida ekstrakstiyalab ajratib olinadi: Sokslet 
apparatida etil efiri bilan 35.6
0
S da yoki petroley efiri bilan 50-60
0
Sda ajratiladi. Yog 
miqdorini ogirligini ulchash orkali aniqlanadi. 
Yoglarni ekstrakstiyalash uslubi bilan aniqlash:
0.001 g aniqlikda ulchangan 5 g namuna 
chinni idishga soling.(Unga 200 g gips soling)1 g gips 0.2 g suvni tutib koladi. Idish efirli 
paxta bilan artib patronga joylanadi. Namuna solingan gilza Sokslet apparatining sifon 
trubkasiga joylanadi, uning esa ogirligi ulchangan, u yarmigacha efir bilan tuldirilgan kolbaga 
ulanadi. Efir dastavval SaS1
2
yoki Na
2
SO
4
kuritilgan bo’lishi kerak. 
Apparatninrg asosiy eelementi ekstraktor kismi. U stilindr ikki tomoni sosudlar bilan 
tutahtirilgan. Ular efir bugi xolodilnikdan chikib, sovib stilindrdagi namsunaga tushib, yogni 
eritib kolbaga okadi. Efir tuplanib mahsulotdagi yogni ekstrakstiya kiladi. Suyuklik miqdori 
kolbani sifon kisimdan ortib ketganda uni boshka idishga solib quyiladi. Kubo’l kiluvchi 

---

197 
kolbani qizdirilsa, undagi yog buglanib, xolodilnikda sovitib yana kaytib, namuna ustiga 
tushib, undagi yogni ekstrakstiya kilib, so’ngra kabo’l kiluvchi kolbaga tushadi. 
Ekstrakstiya tugagaya kolba ekstraktordan olinadi, efirni bush kolbaga xaydab, yogni 
uzi kolbada koladi. Yogni kuritih shkafida kuritib, ogirligi eksikatorda 30-35 min sovitib, 
so’ngra 0.001 g aniqlikda ulchanadi. 
X=(a-b)100/A
A-namuna ogirligi g . a- kolba massasi, yog bilan. b-bush kolba ogirligi. 
Oxirgi natijani urtacha arifmetik kiymatlarini olinadi.