O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

 
NAZORAT SAVOLLARI: 
1.
Oziq-ovqat mahsulotlarini kimyoviy tarkibi bo’yicha tasnifini keltiring’. 
2.
Oziq-ovqat mahsulotlarini saqlash muddatlariga qarab guruhlariga ajrating’. 
3.
Saqlash jarayonida oziq-ovqat mahsulotlarida sodir bo’ladigan fizik va fizik-kimyoviy 
jarayonlarni aytib bering’. 
4.
Saqlash vaqtida sodir bo’ladigan kimyoviy jarayonlariga nimalar kiradi? 
5.
Oziq-ovqat xom ashyolarini saqlashda sodir bo’ladigan biokimyoviy jarayonlar 
mikrobiologik jarayonlardan qanday farq qiladi? 
6.
Taralar va joylash materiallari oziq-ovqat mahsulotlarining sifati va saqlanuvchanligiga 
qanday ta’sir ko’rsatadi? 
8-Mavzu. Lazzatli tovarlarni turlari 
Reja:1. Kuchli spirtli ichimliklarning tavsifi va sifat ekspertizasi 
2. Vinolarning sifat ekspertizasi. 
3. Vino kasalliklari, nuqsonlari va ularni bartaraf etish yo’llari 
4. Pivolarning va kvaslarning sifat ekspertizasi 
5. Ma’danli suvlar va gazlashtirilgan spirtsiz ichimliklarning sifat ekspertizasi 
6. Ziravorlarning tovarshunoslik tavsifi va sifat ekspertizasi 
7. Ovqatga ishlatiladigan kislotalar, osh tuzi, natriy glyutamatining tavsifi va sifat ekspertizasi 
8. Choylarning sifat ekspertizasi 
Tayanch iboralar: Vino kasalliklari
– bu kasallik chaqiruvchi mikroorganizmlar 
ta’sirida vino tarkibida bo’ladigan chuqur o’zgarishlardir
 
Tabiiy ma’danli suvlar
. Bu suvlar er osti suvlari bo’lib, tarkibida yuqori darajada 
fiziologik faol kimyoviy komponentlar va gazlar bo’ladi (SO
2
, SO
2
va boshqalar). Shu 
sababli ular tabiiy manbalardan olinadi
 

---

131 
Kuchli spirtli ichimliklarini tavsifi va sifat tahlili 
 
Etil spirtining sifat ekspertizasi.
Rektifikastiya qilingan etil spirti uch navda chiqariladi: 
ekstra, yuqori darajada tozalangan va 1-chi nav. 
Ekstra etil spirti eng yuqori sifatli donlardan tayyorlanadi. Yuqori darajada tozalangan va 
1-chi nav spirt esa don; kartoshka yoki kartoshka don aralashmasi; kartoshka, don, qand lavlagi 
aralashmasidan tayyorlanadi. 
Etil spirtining konstentrastiyasi (quvvati) hajm foizlarida yoki graduslarda (100 ml 
suyuqlik tarkibidagi etanolning ml lardagi miqdori), shuningdek og’irlik bo’yicha foizlarda 
(100g syuqlik tarkibidagi etanolning g lardagi miqdori) o’lchanadi. Bunda 20
0
S da absolyut 
spirtning solishtirma og’irligi 0,78924 ekanligi hisobga olinadi. 
Etil spirti fizik-kimyoviy ko’rsatkichlari bo’yicha ma’lum bir talablarga javob berishi 
kerak. Bu talablar quyidagi 10-jadval ma’lumotlarida keltirildi. 
Spirt tarkibida uchraydigan uchuvchan begona aralashmalar inson organizmi uchun 
zararli hisoblanadi. Shu sababli ham spirt tarkibida ularning miqdori chegaralanadi. Ikkinchidan, 
bu birikmalar spirtga yomon hid beradi. Demak, spirt tarkibida bu birikmalar miqdori qancha 
kam bo’lsa, ularning sifati shuncha yuqori hisoblanadi. 
Organoleptik ko’rsatkichlari bo’yicha etil spirtining hamma navlari rangsiz, tiniq, begona 
aralashmalardan holi bo’lishi kerak. Hidi va ta’mi qaysi xom ashyodan olinganligiga qarab 
o’ziga xos, begona hidlarsiz va ta’mlarsiz bo’lishi kerak.