Н. Қ. ЙЎлдошев, Г. Э. Захидов

5.3.9- расм. Бошқарувнинг комбинацияланган тузилмаси. 
Ушбу ташкил этишда корпорациянинг юқори даражадаги раҳбарияти 
узоқ муддатли режалаштириш, стратегик сиѐсатни ишлаб чиқиш ҳамда бутун 
ташкилот доирасидаги ҳаракатларни мувофиқлаштириш ва назорат қилиш 
учун жавоб беради. Қоидага кўра, мустақил иқтисодий бирликлар бўлган 
бўлинмалар оператив қарорларни қабул қиладилар.Улар асосий компанияга 
асосан молиявий масалаларда бўйсунадилар. 
Ҳозирги шароитда ташкилий тузилмаларни такомиллаштиришнинг 
асосий йўналишлари қуйидагилардан иборатдир: 
Раҳбар 
Ходимлар 
Иқтисодиѐт 
Молия 
Бошқарувнинг ўртача даражаси 
Ишлаб чиқариш 

---

149 
-
ишлаб чиқариш ва сотиш операцияларини марказлаштирилмаганлиги; 
-
ташкилий тузилмаларнинг эпчиллигини ошиши; 
-
директорлар кенгаши ролининг кучайишига эга бошқарувнинг 
марказлаштирилмаган тузилмалари; 
-
вертикал 
дезинтеграция 
(таркибий 
қисмларга 
тақсимланиш) 
корхонани оддий бўлинмалар ташкил этиш мақсадида сегментларга 
ажратишдан то юридик мустақил шўъба компанияларига ажратишгача 
(вертикал ѐки пастга қайтадан тузилмаларга ажратиш) ѐки фаолиятнинг 
маълум соҳаларига ихтисослашган фирмаларни ташкил этиш йўли билан 
шўъба корхоналарга ажратилиши (горизонтал қайтадан тузилмаларга 
ажратиш); 
-
ички соддалаштиришлар ѐки ўзгартиришлар, уларнинг бошқарув 
бўғинлари ва даражаларини бирлаштириш, тақсимлаш, бировга қайта 
бўйсундириш, қисқартириш йўли билан амалга оширилади; 
-
тор ихтисослашишдан интеграциялашишга ўтиш; 
-
мувофиқлаштириш ва назорат қилишда маъмурий қўлланмалардан
фойдаланишдан воз кечиш; 
-
шўъба компанияларнинг раҳбариятига ишлаб чиқариш-сотиш 
муаммоларини ҳал қилишдаги ваколатларни бериш; 
-
пирамидали ташкилий тузилмаларни даражаларнинг кичикроқ сонига 
эга текисига айлантириш. Хорижий фирмаларда бошқарув даражаларининг 
сони 8-12 дан 4-5 гача қисқартирилади, яъни бош бошқарувчи ва бевосита 
мижозлар билан ишловчи ходимлар ўртасидаги оралиқ бўғинларнинг 
миқдори пасайтирилади. Натижада ҳар бир менежернинг фаолияти бевосита 
истеъмолчилар талабларини қаноатлантиришга яқинлаштирилади.