«сарайшық» мемлекеттік тарихи-мәдени музей-қорығы атырау облысы білім беру басқармасының Әдістемелік орталығЫ

Қайнар кесенесі – 
Доңызтаудағы ежелгі сәулет өнері. Жылыой ауданы 
аймағында орналасқан XIX ғасырдағы сәулет өнерінің айшықты көрінісі болып 
табылатын Қайнар діни –тұрмыстық кешені. Ғажайыпта, шұрайлы табиғатымен 
ерекшеленетін Доңызтау тауында орын теуіп, солтүстік шығысында Ақтобе, 
оңтүстігінде Манғыстау облыстарымен шекелген. Құлсары қаласының оңтүстік 
шығысына қарай 196 шақырым жерде бой көтерген бұл кешенде 2 мазар.1 мешіт 
медресе, 35 сағантам, 75 қойтас, 350 құлпытас, 80 қоршау, 300 ден аса қабір 
үйінділері бар. Мешітті салу үшін қашалып, кірпіш формасына келтірілген тау 
тастары пайдаланылған. Биіктігі шамамен күмбезімен қос есептегенде 4 метр, 
қабырғаларының қалыңдығы жарты метрге жуық. Алайда уақыт әсерімен 
күмбездері опырылған. Мешітке жалғасып салынған медреселерге бала 
оқытылып діни дәріс берілген. 
Сонымен қатар Доңызтауда көшпенділер мәдениетін тарих түкпірінде 
жасырып жатқан мұртты қорғандар бар екен айта кеткен жөн. Қорғандарды 
алғаш анықтап зерттеген белгілі ғалым, археолог Зейнолла Самашов 
болатын.[4;59] 
Қорытынды 
Бүгінде жаңарған заман мен жарасым тауып, ел мен жұртқа құт мекен 
болып отырған , өзіміздің кіндік қанымыз тамған Жылыой өлкесі тарихының 
әрбір парағы біз үшін ерекше қымбат, ерекше қастерлі. 
Оңтүстігінде үш жүз алпыс екі әулиелі Манғыстау өңірімен, терістігінде 
«қырында киік жайлаған» Қызылқоға мен арқалы Ақтөбе аумағының байтақ 
жерімен шектесіп жатқан қасиетті Кең Жылыой көнеден – ақ тағылымды тарихқа 
бай, сырлы шежіреге толы аудан. 
Қазақстанның Еңбек Ері , Халық жазушысы, Әбіш Кекілбаев: «Кең 
Жылыой жері – Елінің жел жақтағы панасы, ық жақтағы саясы бола білген азамат, 
жаудан елді арашалаған батыр, дауды әділетті арашалаған қази, озбырлықтан 
обал мен сауапты арашалған пірәдар- Пір ата Бекеттің кіндік қаны тамған, тал 
бесікке тербеліп балалық, жастық балғын дәуірі өткен қасиетті де киелі топырақ 
» деген екен. Міне осы киелі топырақты жау тұяғына таптатпай қорғаған 
бабаларымыз жатқан тарихи орындарымызды ғылыми –зерттеу, қорғау, сақтау 
барлығымызға ортақ міндет деп білемін. 
Заключение 
На сегодняшний день очень дорог и высоко чтим каждый отрезок истории 
родного Жылыойского края, который является калыбелью народа и гормонично 
отражает современные веяния. 
На юге граничащий с Мангистауским регионам, где покоятся 362 святых, 
и на северной стороне с родиной сайгаков-Кызылкога и просторами величавого 
Актобе священная земля Кен Жылыой издревле богата историей и таинственной 
летописью. 

---

227 
Заслуженный деятель Казахстана, народный писатель А. Кекилбаев 
говорил: “Кен Жылыой- это священная земля, где родился и рос великий Бекет, 
являвшийся щитом и опорой родного края, справедливо разрешавший родовые 
споры, высоко чтивший человечность и отличавшийся милосердием.” 
Считаю, что наша общая обязанность научно исследовать, защищать и сохранить 
вот такие священные земли и исторические места, отвоеванные и доставшиеся 
нам от предков.