«Yol qurilish iqtisodi va ishni tashkil qilish» fanidan 5580600 «Тransport inshootlaridan foydalanish» va 5580200 «Bino va inshootlarini qurish»

Тogridan-togri harajatlar
deb - ma’lum bir mahsulotni ishlab chiqarish, qurilish 
ishlab chiqarishi texnologiyasi bilan bevosita bogliq bolgan harajatlarga aytiladi. 
Ularning togridan-togri deb atalishiga sabab, ularni konkret ish turi boyicha amaldagi 

---

77 
smeta me’yorlari va narxlar asosida aniqlash hamda bir-birlik ishga nisbatan taqsimlab 
qiymatini topish mumkin. Тogridan-togri harajatlar tarkibiga quyidagilar kiradi: 
-qurilish maydoni hududida qurilish-montaj ishlari bilan mashgul bolgan 
ishchilarning asosiy ish haqlari. Ishchilarning qoshimcha ish haqlariga (ta’til haqlari, 
kompensatsiyalar, nafaqalar tolovi) boladigan harajatlar ustama harajatlar tarkibida 
hisobga olinadi. Ishchilarning asosiy ish haklariga xizmat korsatuvchi xojaliklar va 
yordamchi ishlab chiqarish ishchilarining, hamda qurilish, yol mashinalari va transport 
vositalarini boshqarish bilan shugullanuvchi ishchi mexanizatorlarning ish haqlari 
qoshilmaydi; 
-materiallar, buyumlar, 
kostruksiyalar
va yarimfabrikatlarning qiymatlari. Yol 
qurilishida ishlatiladigan barcha materiallar ikki guruhga bolinadi: chetdan keltiriladigan 
va mahalliy materiallar. Hududiy ta’minot organlari orqali yol xojaligi qurilishlariga 
yetkazib beriladigan materiallar asosan chetdan keltiriladigan materiallardir. Ular 
qatoriga bitum
, sement
, yogoch materiallar, asidol, metall va boshqalar kiradi. +qurilish 
materiallari sanoati korxonalarida, qurilish industriyasidan, baza va mahalliy tosh 
materiallari karerlaridan, yol xojaligining yordamchi korxonalaridan keltiriladigan 
materiallar – mahalliy materiallar sanaladi. Mahalliy materiallar qatoriga qum, sheben, 
shagal, asfalt –beton va temir – beton aralashmalari 
konstruksiyalar
va boshqalar kiradi. 
Тogridan – togri harajatdarda barcha materiallar qurilishning ob’ekt oldi franko 
omborxonasi narxlarida hisobga olinadi, ya’ni u narxlar ulgurji sotilish narxlari, sotish 
tanlash tashkilotlarning ustamalari, tara va rekvizitlari narxi, materiallarni ob’ekt oldi 
omborxonalarigacha yetkazib kelish uchun bolgan transport harajatlari, tayyorgarchilik – 
ombor harajatlari yigindisidan iborat boladi. 
+qurilish va yol mashinalarini, transport vositalarini tasarrufiga boladigan 
harajatlar mashina va mexanizmlarni qurilish maydoniga yetkazib kelish, ularni bir 
ob’ektdan boshqa ob’ektga kochirish, montaj va demontaj qilish, 
amartizatsiya
ajratmalari, ta’mirlash harajatlari, ishchi – mexanizatorlarining ish haqlari, yonilgi – 
moylash materiallariga va elektro-energiyaga harajatlardan tashkil topadi. 
+abul qilingan ish olchamiga (100m
2
ga, 100m
3
ga 1m
3
ga, 1m
2
ga) togri 
keladigan togridan – togri harjatlar miqdori birlik qiymati deb ataladi. 

---

78 
Bunday smeta hisob – kitoblarning ob’ekti, loyihalarda kozda tutilgan, konstruktiv 
elementlari va ish turlari boyicha ish hajmini birlik qiymatiga kopaytirib aniqlanadigan 
togridan – togri harajatlar sanaladi.