O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi navoiy davlat pedagogika instituti umumiy tilshunoslik


Rasmiy uslubning leksik xususiyatlari



Download 2,9 Mb.
Pdf ko'rish
bet140/218
Sana24.06.2022
Hajmi2,9 Mb.
#700919
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   218
Bog'liq
umumiy tilshunoslik

Rasmiy uslubning leksik xususiyatlari 
Asli rasmiy uslubda bo`yoqdor so`zlar ishlatilmaydi. Lekin diplomatik yozishmalarda 
bo`yoqdor so`zlar bo`lishi taqozo qilinadi. Unda maqtov ifodalari:
hurmatli janob, janobi 
oliylari, Sizga bo`lgan hurmatimga ishonch bildirgaysiz, bosh ustiga, boshimiz ko`kka 
yetdi, eng samimiy tabrik, ezgu tilaklar ila, Sizga chuqur hurmat bilan, minnatdorlik izhor 
etaman
kabilar faol ishlatiladi.
Rasmiy uslubda jargonlar, shevaga oid so`zlar, eskirgan so`z va birikmalar odatda 
ishlatilmaydi. O`rni bilan arhaizm va istorizmlardan foydalaniladi: 
shahzoda, shoh, malika, 
janob, hazrati oliylari 
kabilar
YUridik hujjatlarda konstitustiyada har bir so`z, jumla, fikr va mulohazaning aniq va 
to`g‘ri ifodalanishiga hizmat qilishi lozim. SHuning uchun unda kasb-korga oid, yuridik, 
diplomatik, ma‘muriy va boshqa terminologiyaning mavjudligi bu uslubning o`ziga hosligini 
ta‘minlab turadi: 
akt, guvohnoma , qaror, qidirish, elchi, nota, shartnoma, bayonot, 
deklarastiya, vizit, kodeks, qonun, modda, poshlina, protest (shikoyat), kassastiya
kabilar.
Rasmiy uslubning grammatik xususiyatlari 
Bu uslubning ariza, tushuntirish hati, tilhat, taklifnoma kabi ko`rinishlarida jumlalar qisqa 
va aniqligi bilan ajralib turadi. Hujjatlardagi nutqiy shtamplar matnga rasmiylik belgisini 
kiritadi.
Yuridik qonun va hujjatlarda jumlalar juda uzun, ba‘zan bir fikr yarim betlik gap orqali 
ifodalanadi. (Qonunlardan parchalar o`qiladi) 
Konstitustiya o`z tuzilishiga ko`ra bob va bo`limlarga bo`linadi. Demak, har bir 
bo`limdagi fikrlar bir- biri bilan mantiqan bog‘lanishi, biri ikkinchisini taqozo qilishi lozim. 
Shunday ekan, bunda bog‘langan qo`shma gaplar, bog‘lovchisiz qo`shma gaplar va ergash 
gapli qo`shma gaplarning ayrim turlari shu vazifani bajarishga hizmat qiladi. CHunki bunday 
qo`shma gaplarda ketma – ket ro`y beradigan, bir vaqtda yuz berishi mumkin bo`lgan, sabab- 
oqibatli, ziddiyatli voqea- hodisalar ifodalanadi. 
Ba‘zi bir yuridik hujjatlarda shahslar o`z nomi bilan atalmasdan ularning muhim belgilari 
ifodalangan birikmalar ishlatilishi mumkin: 

Download 2,9 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   136   137   138   139   140   141   142   143   ...   218




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish