1. a njir kasalliklarini o`rganishda qo`llaniladigan asosiy usullar

Anjirning zang kasalligi 
Anjirning zang kasalligini 
Gymnosporangium sabinoe
zamburug`ini 
qo`zg`atadi. Bu zamburug` bazidiomitsetlar sinfiga kiradi. 
Zang zamburug`i kasalligi anjirda juda avj olib rivojlanib, anjirning bargi, 
barg bandi, mevachalarini zararlaydi. 
Kasallik barglarda dastavval mayda (0,5 mm), yumshoq, sarg`ish, yashil
tusli dog`lar ko`rinishida paydo bo`ladi. Keyin yana dog`lar kattalashadi, barg 
to`qimasi qalinlashadi va dog`lar och qizil yoki to`q qizil tusga kiradi. Mevalar 
va navdalardagi dog`lar yirikroq, diametri 3 sm bo`ladi. Zararlangan 
organlarning shakli o`zgaradi. 
Mevalar bir tomonga qiyshayadi, yaxshi to`lishmaydi, novdalar esa 
o`sishdan to`xtaydi. Zararlangan novdalar ba`zan qurib qoladi. 
Zang kasalligi ayniqsa, anjirga ko`p zarar yetkazadi. Kasallangan barglar 
assimiyatsiye yuzasining keskin kamayishi tufayli mevalar yaxshi to`lishmaydi. 
Zararlangan barglar to`kilib ketadi. Kasallik yoppasiga avj olgan yillari 
avgustning boshlarida daraxtlarning 60-70 foiz bargi to`kiladi. Kasallangan 

---

12 
mevalar yetila olmaydi, qiyshiq-qing`ir shaklga kiradi va muddatidan ilgari 
to`kiladi. 
Anjirning skeleti shoxlari zararlanganda 40 smgacha uzunlikda yaralar hosil 
bo`lib, shohlari qurib qoladi. 
Kasallik qo`zg`atuvchilari lisheliy shaklida sour argada va shuningdek anjir 
novdalarida qishlaydi. 
Erta bahorda sour arganda tashqariga bir talay chiqargan jeleytopustulalar 
hosil bo`ladi. Surunkasiga yog`in yog`ib, harorat 7 darajadan pasayib ketganda 
jeleytasporalar shishadi, shilliqlanadi va o`sib bazidiya sporali bazidiyalarga 
aylanadi. Bazidiya-sporalar shamolda anjirning barglari va boshqa organlariga 
o`tib, ularni ham kasallantiradi. Kasallik omma va anjirda uzoq-uch oy va undan 
ham ko`proq davom etadi, chunki jeleymosporalar birdaniga o`smaydi, ularning 
o`sishi ko`proq yog`ingarchilikka bog`liq. Anjir va olma daraxtida hosil bo`lgan 
etsidio-sporalar shamol vositasida saur argacha o`tib uni zararlaydi. Zang 
kasalligining zamburug`i saur argada 20 oyga yaqin rivojlanadi. Butun 
rivojlanishi sikli 2 yil va undan ham ko`p davom etadi. 
Kasallikning rivojlanishi meterrologik sharoit va ayniqsa, namgarchilikka 
bog`liq.