1. a njir kasalliklarini o`rganishda qo`llaniladigan asosiy usullar

Anjirning qora rak kasalligi 
Kasallikni takomillashmagan zamburug`lar sinfiga kiruvchi 
Srhalchopsis 
malochit
zamburug` qo`zg`atadi. Bu anjir uchun juda xavfli kasallik bo`lib 
o`simlikning hamma qismlarining poyasi, shoxlari, bargi, mevasi va gullarini 
zararlaydi. Anjir barglariga bo`rtikka o`xshash qizg`ish-qo`ng`ir dog`lar va 
ularning ustiga ba`zan zamburug` bo`ladi. 
Mevalarda yig`in-terimdan oldinroq chiriklar paydo bo`ladi. Chiriklar 
kichkinagina qoramtir dog`dan boshlaynib, asta-sekin o`sib, butun mevani 
qoylaydi va natijada meva qorayib, bujmayadi, mumlanadi. Mevalar ko`plab 
piknidalar bilan qoplanib, g`adir-budur bo`lib qoladi. 
Poya va shoxlarning kasallanishi, ayniqsa xavfli bo`lib, bunda po`stloq 
zararlanadi va unda qizg`ish-binafsha rang botiq dog`lar hosil bo`ladi. 
Keyinchalik dog`lar kattalashib, qorayadi, sog`lom va kasallangan to`qima 
chegarasida bo`rtmalar, yoriqlar paydo bo`ladi. Ba`zan bog` navdani halqa 
shaklida o`rab oladi. O`simlik qattiq zararlanganda qorayib po`stlog`i to`kilib, 
qoraygan yog`och ko`rinib qoladi. Bu kasallikning ancha shakli bo`lib, 3-4 yil 
ichida anjirni nobud qilishi mumkin. 
Zararlangan po`stloqda bo`rtib chiqqan juda ko`p nuqtalar zamburug` 
sporalaridan iborat pikpidalar hosil bo`ladi. Pikpidalarda juda ko`p qora, ancha 
yirik bir hujayrali sporalar hosil bo`ladi. Sporalar shaman, yomg`ir tomchilari va 
hasharotlar bilan sog`lom anjir daraxtlariga tarqaladi va ularni ham zararlaydi. 
Sporalar to`qimalarga, asosan mexanikaviy shikastlanishlar, sovuqdan vujudga 
kelgan yoriqlar, quyoshdan keyin, hasharotlar shikastlagan joylar orqali kiradi. 

---

11 
Ayniqsa, nimjon o`simliklar qattiq zararlanadi. Qora rak kasalligi bilan ayniqsa 
nimjon o`simliklar qattiq zararlanadi. Kasallik qari daraxtlarda, qarovsiz 
bog`larda avj olib rivojlanadi va ko`proq ziyon yetkazadi. 
Zamburug` zararlangan po`stloqda piknidalar yoki mitselliy ko`rinishda 
qishlaydi. O`simliklar piknidalarda hosil bo`lgan sporalar ta`sirida kasallanadi, 
bizning kuzatishimizga kasallik opreldan oktabrgacha davom etadi. Sporalarni 
o`stiradigan va kasallikni rivojlantiradigan qulay harorat 27-28 daraja 
hisoblanadi. Issiq va yomg`irli havo sporalarning tarqalishi va o`sishiga yordam 
beradi. Qora rak kasalligini zamburug`i anor va anjirdan tashqari ham juda ko`p 
o`simliklarni zararlaydi. 
Anjir daraxtining qora rak kasalligi deyarli viloyatimizning hamma yerida 
tarqalgan.