Byudjet hisobi va nazorati

5.6. Buxgalteriya hisobi hujjatlaridagi xatolarni to‘g‘rilash.
Buxgalteriya hisobining birlamchi hujjatlarida o‘chirib yozishlar va aytib 
qo‘yilmagan tuzatishlarga yo‘l qo‘yilmaydi. Xatolar bo‘yicha qilingan tuzatishlar 
mazkur tuzatishlar kiritilgan sana ko‘rsatilagan holda ana shu tuzatishlarni kiritgan 
shaxs imzosi bilan, kassada esa- korxona bosh buxgalteri yoki uning o‘rinbosari 
imzosi bilan ham tasdiqlanadi. Bank hujjatlari (bank ko‘chirmalari, to‘lov 
topshiriqnomalari, to‘lov talabnomalari, cheklar va hokazolar)dagi xatolarni 
tuzatishga yo‘l qo‘yilmaydi. Buxgalteriya hisobi hujjatlaridagi xatolarni 
tuzatishning quyidagi usullari mavjud: 
1. Korrektura usuli; 
2. Qo‘shimcha provodka usuli; 
3. «Qizil storno» usuli. 
Korrektura usulining mohiyati shundan iboratki, bunda noto‘g‘ri yozuvning ustidan 
yupqa qilib chiziladi, uning yon tomoniga yoki tepasiga to‘g‘ri yozuv yoziladi va bu 
to‘g‘rida muayyan hujjatning tagida hisobning shu sohasiga javobgar shaxs yoki 

---

91 
bosh buxgalter tomonidan izoh beriladi va uning imzosi bilan tasdiqlanadi. Qilingan 
tuzatishga «tuzatilgani to‘g‘ri» degan yozuv ilova qilinadi va tuzatish sanasi 
ko‘rsatiladi. Qo‘shimcha provodka usuli buxgalteriya hujjatlarida xato aniqlangan 
paytda amalga oshiriladi. Masalan, buxgalter birorta xo‘jalik muomalasini 
unutganida yoki hisobvaraqlar bo‘yicha murakkab provodkalarni amalga oshirishda 
qandaydir operatsiya o‘tkazilmasa xo‘jalik muomalasini baholash xato ravishda 
pasaytirilsa, buxgalteriya provodkasi ikki yoqlama yozuv usuli bilan o‘tkazilmagan 
ayrim hollar ham bo‘ladi. Bunday vaziyatda buxgalter ana shunday xato aniqlangan 
holda, aniqlangan xatolar to‘g‘risida kichik ma’lumotnoma tuzadi va buxgalteriya 
hisobvaraqlari bo‘yicha qo‘shimcha provodkalar o‘tkazadi. «Qizil storno» usulining 
mohiyati shundan iboratki, bunda xato yozuv qizil siyoh bilan xuddi o‘zidek qilib 
yana bir marta yoziladi, undan keyin to‘g‘ri yozuv avvalgidek tegishli registrda aks 
ettiriladi. Hisobvaraq bo‘yicha jami oborot topilayotganida qizil siyoh bilan 
yozilgan summa umumiy yig‘indidan ayirib tashlanadi. Moliyaviy hisobotlarda hech 
qanday o‘chirib yoki tuzatib yozishlar bo‘lmasligi kerak. Xatolar tuzatilganida 
tegishli qaydlar qayd qilinadi, ularni hisobot va balansni imzolagan shaxslar 
tasdiqlab, tuzatish sanasini ko‘rsatadilar.Joriy yildagi va o‘tgan yildagi hisobot 
ma’lumotlarini tuzatish (hisobotlar tasdiqlanganidan keyin) ma’lumotlar 
buzilganligi aniqlangan davr uchun tuzilgan hisobotda amalga oshiriladi, bunda 
tuzatishlar hisobot davriga (chorak, yil boshidan boshlab) doir ma’lumotlargagina 
kiritiladi.