Microsoft Word kuk turklari asiri ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
61
«Eslaysanmi, bir gal senga Lukning asir tushishiga sabab bo‘lgan qo‘lyozma haqida aytib 
beruvdim? Bu sening Zeving Shia Changning akasidan izlayotgan qo‘lyozmaning 
o‘zginasidir. Undagi g‘ayritabiiy hikoyani bilishni istaysanmi? Yo ko‘proq bu hikoya 
atrofidagi holatga qiziqasanmi?» Garchi Liga «har ikkisi ham men uchun qiziq» degan 
bo‘lsam ham, u quyidagini aytib bergan edi: 
«Sen Ichi Lyang deb aytadigan kishi aslida bitta odam emas, qo‘lyozmaga ko‘ra, bu 
ismning ortida ikki kishi yashiringan: Chyan Kuy va Lyu Syan. Ular egizak edilar, biroq 
Ichi Lyang Bilga-Hoqonning o‘g‘li Yo‘llug‘ga yaqin bo‘lguniga qadar hech kim buni 
bilmagan edi. Chyan Kuy unga harb san'atini o‘rgatgan va kunlarning birida Turk 
Shahzodasini o‘toviga taklif qilgan. U yerda hech bir shubha tug‘dirmagan holda uning 
egizagi paydo bo‘ladi. Garchi Shahzoda Yo‘llug‘ sirni ochmaslikka qasam ichgan bo‘lsa 
ham, tez orada uning onasi Pobeka bundan voqif bo‘lib qoladi. 
O'sha payt uning otasi Dono Tongyuquq barcha asirlarga, eng avvalo, abadiy dushmani 
vakili, kelajakda Dasht Hukmdori bo‘lmish nabirasini harb san'atiga o‘qitayotgan Ichi 
Lyangga qarshi yashirin kurash boshlagandi. Bir gal Tongyuquq tafakkurga cho‘mib 
o‘tirgan mahal uning oldiga onasi bilan birga nabirasi keladi. «Afsonaviy o‘tmishdan 
so‘zlab bering», - deya so‘raydi Shahzoda Yo‘llug‘. Keksa Tongyuquq unga turklarning 
kelib chiqishi, Shahzodaning to‘ng‘ich o‘g‘li urg‘ochi bo‘ridan tug‘ilishidan boshlab to 
Yo‘llukning tog‘asi Kul-Tegin vafotigacha bo‘lgan davrdagi barcha bilganini so‘zlab 
beradi. Dasht ruhlari uyg‘ongan va ularning harakati uvlayotgan shoqollar va 
pishqirayotgan otlarda aks etgan go‘yo. «Biz Ona Bo‘rining avlodlarimiz» - dedi 
Tongyuquq. Biz hech qachon o‘zimizni yo‘lbars rolini o‘ynayotgan mug‘ombir va ayyor 
tulkiday tutmasligimiz kerak. Ertagimni eshit: bo‘rilar galasida boshqalaridan kuchliroq 
bo‘lgan bir bo‘ri bor ekan, u hatto gala boshlig‘i - qari ota-onasidan ham kuchli ekan. 
Shu yaqin atrofda unga dushman bo‘lgan bir tulki bor ekan va bir kunmas bir kun boyagi 
yosh bo‘ri yakka ov qilayotganda uchrataman-ku, garchi yo‘lbars to‘qayning xo‘jayini 
bo‘lsa ham, bunda dashtdagidan quyruq ko‘p axir, deb yurarkan. Biroq, - debdi tulki, - u 
mening do‘stim, yaxshisi uni yo‘lbars bilan tanishtirib qo‘yay va u ham xotirjam ov 
qilaveradi u yerda. Keyingi safar ayyor tulki bo‘rini dasht chekkasida qoldirib, o‘zi 
to‘qayga kirib ketibdi va boshqa bir tulkini uchratibdi. Lekin u yerdagi tulkilarning bari 
yo‘lbarsga o‘xsharkan. Shunday qilib, tulki qaytib chiqib, hamma narsa hal qilingani va 
bo‘rining ov qilishi mumkinligini aytadi. Sodda bo‘ri to‘qayga ov qilgani kiradi, lekin tez 
orada yo‘lbarslar oilasining o‘ljasiga aylanadi. Garchi bo‘ri kuchli va jasur bo‘lsa-da, 
kuchlar nisbati teng emasdi va yo‘lbarslar uni nimta-nimta qilib tashlaydi. Go‘shtini esa 
tulkilar yeb ketadi.
Qani ayt-chi, bo‘rining asosiy xatosi nimada edi? - so‘radi Tongyuquq nabirasidan va 
bolaning taraddudlanib qolganini ko‘rib, o‘zi javob berdi. - Garchi kechirib bo‘lmaydigan 
bo‘lsa ham, tulkining so‘ziga laqqa tushgani ham, galasini tashlab kelgani ham asosiy 
xato emas. Asosiy xatosi uni bo‘ri qilib turgan Dashtni tashlab ketgani edi, shunday 
qilmaganda, yo‘lbarslarning changaliga tushmagan bo‘lardi...