Microsoft Word kuk turklari asiri ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
69
surishtirmadim. Uni na shubhali josuslikda va na sotqinlikda aybladim. So‘roqqa 
tutadigan sudyamidim? Axir gunohi kabiralarni qilib yurgan, Xudoga ishonmaydigan 
(garchi behudaga Uning Ismini eslab yursam ham), shaytonga qo‘l bergan, ota-onasini 
unutgan, zinokor va qasamxo‘r, deyarli qari xotinni o‘ldirgan, qadimiy qo‘lyozmani 
o‘g‘irlagan bir notavon bo‘lsam... Bu dunyodagi xom sut emgan bandalar ichida nima 
qilib yuribman o‘zi?.. 
Li o‘zini hech narsa bo‘lmaganday tutdi. Men ham. Kechqurun kampir o‘zining qoplon 
terisi to‘shalgan tosh yotog‘iga ketganda, Li shamchiroqni yoqib, qo‘ynidan turli xil 
varaqlarni chiqarib menga uzatdi. Bu xitoycha va uyg‘urcha muqaddas yozuvlar edi. Men 
ularning nima haqida ekanini juda yaxshi bilardim.
Li avval xitoychasini o‘qidi va tarjima qila boshladi: 
«Tan sulolasining asoschisi xitoysifat turk Li Yuan bo‘lgan. Shu bois sulola ikki ma'noli 
bo‘lib qolgan. Taotzun hukmronligi vaqtida ko‘pgina turklar uning atrofiga to‘planishgan: 
Kibi Heli, Ashina Sheni, Tongyuquq... Bu vaqt oralig‘ida Taotzunning o‘g‘li Gaotzun o‘z 
otasi haramidagi Yu degan go‘zal ayolni sevib qoladi. Lekin ko‘p o‘tmay Hukmdor vafot 
etib, uning barcha xotinlari ibodatxonaga jo‘natiladi. Kunlarning birida yangi hukmdor 
Gaotzun ibodatxonaga borib, sevgilisi Yu bilan ko‘rishadi. Chunki uning xotini farzandsiz 
bo‘lib, hukmdor haramiga rohiba olishga rozilik bergandi. Gaotzun Yuni o‘zidan ham 
ortiq ko‘rar va tez orada o‘z o‘rnini unga bo‘shatib beradi. Hukmdor ayol esa 
imkoniyatdan foydalanib, eng avval o‘z raqibini sharobga g‘arq qiladi, so‘ng barcha 
ajnabiylarni quvg‘in yoki surgun qiladi. U judayam haddidan oshib ketadi. Tez fursatda u 
sulolani deyarli barbod etib, erining vafotidan keyinoq hokimiyat tepasiga keladigan 
o‘g‘lini qatl etadi. Shu tariqa Yu Tan sulolasining nomini butunlay hayot sahnasidan olib 
tashlaydi. Buddist rohiblarning yozishicha, bu Buddaning qizi bo‘lgan ekan.
O'shanda turklar endi-endi yuzaga kelayotgan paytlar edi...» 
Shundan so‘ng Li keyingi qog‘ozni o‘qishga o‘tdi: 
«O'rta Saltanatning poytaxti Chan'an saroy fitnalarining markaziga aylandi. Hukmdor 
Tjun-Sunning xotini Vey Shey ajdodi bo‘lmish Yuning kirdikorlarini qaytarishga urindi. 
Mavqeidan foydalanib, bu ayol o‘z erining tarafdorlarini qatl ettiradi va oxiri erini ham 
zaharlaydi. Malika An-lo bilan birgalikda Hukmdorning o‘limini yashirgan holda, uning 
hokimiyatdan o‘z xohishi bilan bo‘shagani xususidagi soxta farmonga imzo chekishadi. 
Shunday qilib, uning o‘g‘li yangi Hukmdor deya e'lon qilinadi. 
Lekin hukumatni olishga urinish ish bermaydi. Hukmdorning jiyani Li o‘z qo‘shini bilan 
saroyga hujum qilib, isyonkorlarning boshini tanidan judo qiladi. Tez orada u sulolaning 
yangi Hukmdori va Suantzyun nomi ostida Ko‘k O'g‘liga aylanadi. Turklarning Hukmdori 
Bilga-Hoqon Ko‘k O'g‘liga o‘z otasiday hurmat ko‘rsatishga so‘z beradi. 
Keyinroq Ko‘k O'g‘li Bilga, Kul-Tegin va Tongyuquqni Tayshan tog‘i ostidagi qurbonlik 
marosimiga taklif etadi, biroq o‘z elchilari Meyluchjoni yuborgani holda ularning birortasi 
ham marosimga kelmaydi...»
Keyingi qog‘oz uyg‘ur tilida bo‘lib, Li uni menga uzatdi, Men o‘qiy boshladim: 

---

Ko‘k Turklari asiri (roman). Nouman Smaylz