Microsoft Word kuk turklari asiri ziyouz com doc

www.ziyouz.com
kutubxonasi 
108
U yerda, o‘n besh-yigirma daqiqadan so‘ng, osmon sarg‘aya boshlagach, zim-zimiston 
g‘or ichiga kirib ovoz berdim. Lekin o‘z ovozimning aks-sadosidan bo‘lak tovush yo‘q edi 
unda. Asta chuqurroq kiraverdim. Balki keksa darvish tonggi ibodat bilan mashg‘uldir, 
degan xayol o‘tdi miyamdan. Bir oz kutib turib, yana qorong‘ilikka qarab salom berdim. 
Hech kimdan sado chiqmadi. Yanada ichkari kirib, gugurt chaqdim. G'ira-shiralikda 
tafakkurga cho‘mgan holda qimir etmay o‘tirgan g‘alati shakldagi odamlarga ko‘zim 
tushdi. Qo‘rquv va qiziqish ichra ulardan biriga yaqinlashib, qo‘limni tekkizib ko‘rdim. U 
Buddaning tosh haykali edi. G'orning chuqurrog‘ida jildirab oqayotgan suvning tovushi 
eshitildi va o‘sha tomonga qarab yurdim. Mana endi avval yodlab olganim g‘orda aniq-
tiniq mo‘ljal ola bilardim. Birinchi zalning yuqorisida o‘tirgan yettinchi Buddaning 
orqasidagi maxsus joyda qadimgi uyg‘ur qo‘lyozmalari bo‘lishi kerak. Ularning orasidan 
Keksa Darvish yolg‘iz o‘tirib, tafakkurga cho‘madigan, g‘orning eng muqaddas joyini 
ko‘rsatib beradigan ikkinchi sxema-rejani topa olardim. Shunday qilib, qo‘limni teshikka 
tiqib, qog‘ozlarni paypaslab topgach, endi tashqariga tortib chiqarmoqchi bo‘lib 
turganimda... birdaniga qo‘llarimni orqaga qayirib, boshimga dag‘al bir qop kiygizishga 
ulgurishdi. Kattakon qo‘l chang latta ostidan og‘zimni yopib turardi... Keyin yuzim 
Buddaning tosh haykaliga urilib, ko‘zlarimda olov chaqnab ketdi va shu zahoti hushimni 
yo‘qotdim. 
Shu tariqa ana shu joyda asirga tushdim. 
152
Zamon va makon tuyg‘usidan ayrildim. Berkitilgan yuzimning og‘rig‘i shivalab 
yog‘ayotgan yomg‘ir ostida to‘xtab-to‘xtab borayotgan yuk mashinasining harakati bilan 
qo‘shilib ketgandi... Hech bir narsani o‘ylolmas, bunga madorim ham yo‘q edi. Nimaga 
kelgandimu, nima bilan qaytyapman? 
Hozir ham xuddi shunday tuyg‘u yuragimni o‘rtardi. Barcha rejalarim noto‘g‘ri bo‘lib 
chiqdi, bari barbob bo‘ldi. Tartib bilan yaratilgan koinot tartibsiz bir narsaga aylandi. 
Saltanatlar ostin-ustun, odamlar halok bo‘ldi. Yo bu shunchaki mening boshimda qanot 
qoqayotgan o‘lim nafasimikin? It hurishi miltiq tovushi bilan qo‘shilib ketdi.
O'zimni ikkinchisini yo‘qotib qo‘ygan egizakday his qildim. Nogiron kishining yolg‘iz 
oyog‘i kabi. Lekin mening ikkinchim kim edi? Li-mi? Luk? Zev? Rohib Valaamov? At-
Tohariy? Bilga-Hoqon? Tongyuquq-mi? Va yo o‘limidan oldin o‘lgan Kul-Teginmi? Balki 
ularning hammasidir? Balki o‘zim o‘zimga egizakdirman? Xuddi «grosbux»da mijozlari 
bo‘lmaganda, o‘ziga-o‘zi tilmochlik qiladigan tarjimon singarimanmi? 
Balki butun dunyo o‘ziga o‘zig egizdir va shu bois ma'nisiz, hissiz hayotning yuzada 
davom etishiga to‘sqinlik qilmas, bu yuza suvning yuzasiga o‘xshab nurli, oppoq, uchib 
yurgan bulutlarni o‘zida aks ettiradi, lekin kimda-kim bu sarobga ishonsa, uni o‘z qa'riga 
cho‘ktirib, bir zumda asir oladi. Men dono tulki ovlovchi jangda halok bo‘lish uchun 
ketmasidan burun, Tongyuquqning buxorolik shahzoda Nihon-Sangga aytgan so‘nggi 
so‘zlarini hech kimga aytmagandim. Bu so‘zlarni taqinchoq kabi bo‘ynimga osib 
yuribman, uni o‘z muhabbatining nishonasi sifatida hayotimning eng yaxshi va eng 

---

Ko‘k Turklari asiri (roman). Nouman Smaylz