A. K. Qayimov, E. T. Berdiyev dendrologiy a

qo‘ng‘ir kul rangda, kam tukli. Kurtagi yelimli tangachalar bilan
qoplangan. Ninabarglari uch qirrali, 5-10 sm uzunlikda, mayin,
ingichka, zangori rangda, daraxtda 2-3 yil saqlanadi. Tangachasimon
ninabarglarining qini birinchi yildayoq to‘kilib ketadi. Y om g‘ir, qor
yoqqanda barglari bir-biri bilan juftlashib ingichka boylam hosil qiladi.
Shuning uchun shox-shabbasi siyraklashadi, unda qor va yom g'ir suvlari
to‘xtamaydi. Smola yo‘llari bargning epidermis to‘qimasi oldida
joylashadi.
Urug‘chi qubbalari bittadan yoki 2-3 tadan guruh b o‘lib joylashadi.
Qubbalari ikkinchi yili yetiladi, bu paytda past tomoni bukiladi va ko‘p
vaqt yashil rangda saqlanadi. U 8-15 sm gacha o ‘sib, so ‘ng
yog‘ochlashadi va jigar rangga kiradi. Yetilgan qubbalari kuzda ochiladi
va urug‘i yerga to‘kiladi. Urug‘i 5-7 mm uzunlikda b o ‘lib, qanotchali,
ikki yilgacha unib chiqish xususiyatini saqlaydi. U shamol yordamida
tarqaladi. 1000 dona urug‘ining vazni 18-23 g keladi. Qarag‘ay

---

urug‘idan yaxshi ko‘payadi. Birinchi yili o ‘q ildizi yaxshi rivojlanib,
so ‘ng yon ildizlar chiqaradi.
Qarag‘ay unumdor yerda, jumladan, qumoq va qora tuproqli
yerlarda yaxshi o ‘sadi. Ildizi nihoyatda baquvvat. Bu qarag‘ay o ‘rta
mintaqa o ‘simligidir. U qattiq sovuqqa, qor qoplamiga chidamli va
deyarli soyasevar, qurg‘oqchilikka chidamsiz. Y og‘ochi o ‘zakli, yengil,
yumshoq, tiniq sarg‘ish rangda. Uning yog‘ochi binokorlikda, gugurt
sanoatida ishlatiladi.
Veymutov qarag‘ayi Shim oliy Amerikaning tog‘lik hududlarida
dengiz sathidan 300-1600 m balandliklarda o ‘sadi. Uning areali 40-51°
va 53° hamda 96° shimoliy kenglikdan o'tadi. U asosan, Kanadaning