Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети ҳ. П. Абулқосимов, М.Ҳ. Абулқосимов иқтисодиёт қисқача изоҳли луғат «noshirlik yog‘dusi»

Мамлакат иқтисодиётининг рақобатбардошлилиги 
– мамлакатнинг ўрта ва узоқ муддатга иқтисодий ўсиш
-
нинг юқори суръатларини, ички ва ташқи бозорларда тенг 
рақотлаша олишини таъминлаб туриш қобилияти.
Мамлакат тўлов баланси – мамлакат резидентлари (уй 
хўжаликлари, корхоналар ва давлат) ва чет элликлар ўрта
-
сида маълум вақт (одатда бир йил) оралиғида амалга оши
-
рилган барча иқтисодий битимлар бўйича тўловлар сумма
-
сининг нисбати бўлиб, у ўз ичига савдо баланси, хизматлар 
баланси, ўтказмалар баланси ва капитал операцияларини 
олади.
Мамлакатнинг (товарнинг) рақобатчилик қобили-
ятини, рақобатбардошлилигини баҳолаш – бошқариш 
муаммолари бўйича Европа Форуми Халқаро ташкилоти до
-
имий равишда мамлкатларнинг рақобатчилик қобииятини 
(рақобатга бардошлилигини) белгилаш юзасидан кузати
-
шлар олиб боради. Бунда 340 га яқин кўрсаткичлар ва 100 
дан ортиқ баҳолардан фойдаланилади. Таҳлил маълумот
-
лари 10 та омил бўйича гуруҳлаштирилади: 1) иқтисодий 
имконияти, салоҳияти (потенциали) ва иқтисодий ўсиш 
суръати тезлиги; 2) саноат ишлаб чиқаришининг самара
-
дорлиги; 3) илмий-техникавий ривожланиш даражаси, ил
-
мий-техника ютуқларини ўзлаштириш суръати; 4) Халқаро 
меҳнат тақсимотида қатнашиш; 5) молиявий пул тизими
-
нинг барқарорлиги; 6) иқтисодиётни тартибга солишда дав
-
лат таъсири; 7) ишлаб чиқарувчиларнинг ихтисос ва малака 

---

225
даражаси; 8) меҳнат, иқтисодий ресурслари, манбалари би
-
лан таъминланганлиги; 9) иқтисодий, молиявий вазиятнинг 
барқарорлиги; 10) ички сиёсий вазиятнинг барқарорлиги.
Мамлакатнинг чет эллардан олган қарзининг 
меъёрида бўлиши – четдан олинган қарзнинг меъёридан 
ошиб кетишига, молиявий қарамликнинг вужудга келиши
-
га йўл қўймаслик мақсадида қарздорлик меъёрини назорат 
қилиш. Одатда қарз миқдори ЯИМнинг 50%идан ортмасли
-
ги, шунингдек, қарзни экспортдан тушган валюта ҳисобидан 
қоплаш имкониятининг мавжудлиги шартдир.