O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

3.4. O‘zgaruvchan tok zanjirlarini hisoblash,
ularning vektor diagrammalari
O‘zgarmas tok zanjirini hisoblash usullarini ikkinchi bobda
ko‘rib chiqqan edik. Ushbu hisoblash usullarini o‘zgaruvchan
tok zanjirlari uchun ham qo‘llash mumkin, lekin bunda tok va
kuchlanishlarning 
R, C, L
dagi faza siljishlarini albatta hisobga
olish kerak. O‘zgaruvchan tok zanjirlarining vektor diagram-
malari ham ana shu faza siljishlari asosida quriladi.
3.9- rasm.
b)
a)

---

31
Endi 
R, C, L
qarshiliklar ketma-ket yoki parallel ulangan
zanjirlarni ko‘rib chiqamiz. 3.10- rasm,
 a
da
 R, C, L
ketma-
ket ulangan zanjir ko‘rsatilgan.
Kirxgofning ikkinchi qonuniga binoan oniy qiymatlar
uchun tenglama yozamiz:
U
R
+ U
L
+ U
C
= U
kir
.
Bunda
U
R
= IX
R
U
L
= IX
L
U
C
= IX
S
.
Shu zanjir uchun differensial tenglama yozmoqchi bo‘lsak
quyidagi ikki ifodani nazarda tutishimiz kerak:
va
.
C
dU
dI
dt
dt
UL
L
IC
C
= -
=
Oxirgi ifoda integrallangandan keyin sig‘im kuchlanish
quyidagicha yoziladi:
=
ò
C
C
U
Idt
T
0
1
.
Kirxgofning ikkinchi qonuniga asosan:
+
+
=
ò
dl
dt
C
IR L
Idt U
kir
1
.
Òenglama differensiallangandan keyin:
×
+
k
dU
d i
di
dt
C
dt
dt
R
L
i
2
2
l