Toshkent tibbiyot akademiyasi ergashev u. Y. Xirurgik kasalliklar

Etiologiyasi va patogenezi.
O’tkir appenditsit – Chuvalchangsimon o’simtaning nospetsifik yallig’la-nishi 
bo’lib, inson organizmi va bakteriyalar orasidagi bo’lgan biologik muloqotni 
buzilishi natijasida kelib chiqadi. O’tkir appenditsitda infeksiya ko’zg’atuvchisi 
bo’lib odatda stafilokokklar, ichak tayoqchasi, aralash va anaerob flora 
hisoblanadi. 
O’tkir appenditsit kelib chiqishida turli-tuman nazariyalar mavjud: dimlanish, 
askaridalar invaziyasi, angionevrotik, infeksion, kortiko-visseral, allergik, 
neyrogen va qon tomir nazariyalari. Qator hollarda organizmda boshqa 
lokalizatsiyali yallig’lanish o’choqlari mavjud holda, Chuvalchangsimon 
o’simtaning o’tkir yallig’lanishi paydo bo’ladi, bu hol uning limfoid to’qimaga 
boyligi bilan bog’liq bo’ladi. O’tkir appenditsitning rivojlanishida ko’proq ovqat 
yeyish, ovqatlar tarkibida ichak atoniyasiga va bijg’ish jaroyonlariga ta’sir 
ko’rsatuvchi oqsilli mahsulotlarning ustunlik qilishi ma’lum ahamiyatga ega 
bo’ladi.

---

299 
Ko’pchilik olimlarning fikricha, yosh ulg’ayganda va keksalarda o’tkir 
appenditsitga ko’proq a. appendicularis trombozi sabab bo’ladi. Go’daklik yoshida 
esa, o’tkir appenditsit gijja invaziyasi (ostritsalar) sababli vujudga kelishi ehtimoli 
bor. 
Zamonaviy tushunchalarga ko’ra, Chuvalchangsimon o’simta sohasidagi 
patologik jarayon silliq mushaklar va qon tomirlar spazmi hodisalaridan boshlanib, 
shilliq parda oziqlanishining lokal buzilishiga va yallig’lanishga olib keladi. Ayni 
vaqtda, 
Chuvalchangsimon 
o’simtadagi 
dimlanish, 
undagi 
mikroflora 
virulentligining ortishiga olib keladi, bu esa mikroflorani Chuvalchangsimon 
o’simta bo’shlig’iga osonlikcha kirishini ta’minlaydi. Shu vaqtdan boshlab 
yiringlash jarayoni boshlanadi.