Geoekologiya asoslari va tabiatdan foydalanish

skarli-qo‘rg‘oshin-rux
(Qo‘rg‘oshinkon va Kumush kon 
konlarida) va 
kolchedon-polimetall
(Xondiza konida) holida 
uchraydi. Tekshirishlarda aniqlanishicha Uchqu loch konida 3 
mln. t dan, Xondizada esa 700 ming tonnadan ko‘proq zaxira 
mavjud.
Volfram 
yo‘ldosh element sifatida Muruntov, Langar, 
Ingichka, Qo‘ytosh, Yaxton va Sargardon konlaridan olinadi. 
Hozirgi vaqtda Sautboy, Saritov, Turboy, Oltintov va Auminza-
Beltov konlaridan volfram olish masalasi o‘rganilmoqda.
Temir 
rudasi konlari respublikaning bir necha o‘nlab 
joylarida mavjudligi aniqlangan. Ulardan asosiylari hisob-
langan Tebinbuloq (Qoraqalpog‘iston respublikasi) konida 68 
mln. t metall borligi, Temirkon (Jizzax viloyati) konida 35,5 
mln. t va Syurenota (Toshkent viloyati) konida 25,3 mln. t 
temir zaxirasi mavjudligi aniqlangan.
Yoqilg‘i-energetika resurslari
Neft, gaz va gaz kondensati.
 
O‘zbekiston yoqilg‘i-energetika 
zaxiralariga boy. Unda topilgan tabiiy gaz zaxiralari 2 trln. 
m
3 
atrofida. Faqatgina Ko‘kdumaloq konlaridagi gazning 
zaxirasi 144 mlrd. m
3 
ga yaqin, ulardagi neft 54,2 mln. t, gaz 
kondensati esa 67,4 mln. t ga teng. Hozirgi paytda 260 ta 
neft va gaz konlari aniqlangan bo‘lib, ulardan 142 tasi ishga 
tushirilgan. Birgina 1985—1994-yillar mobaynida 38 ta yangi 
neft va gaz konlari ishga tushirildi. Bulardan tashqari neft, 
gaz va gaz kondensati bo‘yicha yana 155 ta istiqbolli konlar 
ham aniqlangan. Tekshirishlar ko‘rsatishicha, respublika 
zaminining qariyb 60% da Yer osti neft va gaz qatlamlari 
bor. Bu qatlamlar asosan 5 ta mintaqada joylashgan. Bular: 
Ustyurt, Buxoro
–
Xiva, Janubiy
–
g‘arbiy Hisor, Surxondaryo 
va Farg‘ona mintaqalaridir.

---

101
O‘zbekiston mustaqillikka erishgach, dunyodagi tabiiy gaz 
qazib chiqaruvchi 90 dan ziyod davlatlar orasida yetakchilik 
qiluvchi birinchi o‘nlik davlatlari sifatida XXI asrga qadam 
qo‘ydi (5.4.1-jadval). O‘zbekistonda birlamchi energoresurslar 
iste’molida gaz
–
79, neft esa
–
13 foizni tashkil qilayotganini 
ko‘rish mumkin.
5.4.1-jadval