“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında islewdegi mashqalalar hám sheshimler”

“Tálim sistemasında elektron tálim ortalıǵında 
islewdegi mashqalalar hám sheshimler”
túrlerindegi qatnası hám onı meńgere alıwı sıyaqlı bir-biri menen baylanıslı sıpatları arqalı 
bayan etiledi. 
Joqarıdaǵı pikirlerdi ulıwmalastırıp, shaxs kreativ iskerligin: kreativlik iskerlik – 
shaxstıń maqsetke baǵdarlanǵan dóretiwshilik is háreketleri túsinigi bolıp, ol ózinde original 
ideyalardı jaratıw, jedellik, issheńlik, dógerek-átirapqa estetikalıq múnasebette bolıwı, óz-
ózin ańlawı, refleksiya sıyaqlı shaxsiy sıpatlardıń kompleksi tárizinde payda bolatuǵın izbe-
izlik is-háreketlerin sáwlelendiriwshi pedagogikalıq túsinik.
 
Kreativ iskerlik bolsa 
dóretiwshilik tezlik, háreket, issheńlikti kórsetiwdi ańlatadı
.
Pedagogikalıq kreativlik. 
Pedagogtiń dástúrli pedagogikalıq pikirlewden parıqlı 
ráwishte tálim hám tárbiya procesiniń nátiyjeligin táminlewge xızmet etiwshi jańa ideyalardı 
jaratıw sondayaq, bar bolǵan pedagogikalıq mashqalalardı unamlı sheshiwge bоlǵan 
tayarlıǵın sıpatlawshı qábileti.
Pedagoglarda kreativ xızmetti payda etiwge imkan beretuǵın uqıplıqlar:
Biliwge baylanıslı (gnostik) uqıplıqlar;
-
Joybarlaw uqıplıqları;
-
Dóretiwshilik-ámeliy (konstruktiv) uqıplıqlar;
-
Izertlewshilik uqıplıqları;
-
Qarım-qatnasqa kirisiwsheńlik (kommunikativ) uqıplıqları;
-
Shólkemlestiriwshilik uqıplıqları;
-
Izbe-izlikti táminlewshi (processsual) uqıplıqlar;
-
Texnika-texnologiyalıq uqıplıqları.
Kreativlikti úyreniw tiykarınan eki baǵdarda bolıp
: 
1-baǵdar
. Kreativlikti intellekt penen baylanısı mashqalalardı hám kreativlik 
penen baylanıslı bilimlendiriw procesin úyrenedi. 
2- baǵdar
. Shaxs hám onıń psixologiyalıq ózine say kreativliktiń tiykarǵı aspekti 
ekenligi, shaxsqa hám onıń motivaciyalıq jaǵdayı menen sıpatlanadı. 
Intellektual faktorlardı oqıtıw baǵdarlarında qollanıwda, kreativlikti úyreniw, 
bahalawda 1950-jıllarda J.Gilford hám onıń shákirtleri 
16 gipotetik 
intellektual qábiletti 
ajıratıp kórsetedi. Olar arasında: 
- pikirdiń hár túrliligi (belgili waqıt aralıǵında ideyalardıń muǵdarı), 
- pikrdiń (bir ideyadan ekinshisine kóshe alıwı) originallıǵı (ózine saylıǵı), 
- ulıwma tán alınǵan kóz-qaraslardan parıqlanıwshı ideyanı jaratıw qábileti), 
- qızıǵıwshılıq (ózin orap turǵan átiraptaǵı mashqalalarǵa tásirsheńligi), 
- gipoteza etiw qábileti (reakciyanıń stimuldan logikalıq erkinligi), 
- fantastikalıq (stimul hám reakciya arasındaǵi logikalıq baylanıstıń dúnyadan pútkilley 
úzilgenligi). 
Sol boyınsha piker júrgizetuǵın, sońǵı jańalıqlardan xabardar búgingi kúnde júda actual 
hám balanıń rawajlanıwı ushın zárúr sanalǵan integraciyalanǵan sabaqlardı shólkemlestire 
aladı. Integraciyalanǵan sabaqlardı shólkemlestiriw birinshi náwbette oqıtıwshıdan 
kreativlikti talap etedi.
Demek, 
1. Kreativlik – bul oqıtıwshılardı innovatorlıqqa baǵdarlawshı pedagogikalıq kategoriya 
bolıp esaplanadı. 
2. Kreativlik oqıtıwshınıń kásiplik hám shaxsiy sıpatlarınıń integratsiyası. Sebebi, 
oqıtıwshı jaratılıwınan qızıǵıwshań, umtılıwshań bolmas eken, bunday oqıtıwshı hesh qashan 
dóretiwshilikti payda ete almaydı. 
3. Kreativlik oqıtıwshılarda óz-ózinen payda bolatuǵın sıpat emes, ol oqıtıwshınıń 
jańalaıqlarǵa umtılıwı, jańalıqlardı ózlestiriw hám óziniń pedagogikalıq xızmetinde qollay 

---

Qaraqalpaqstan 
Respublikası xalıq bılımlendiriw xızmetkerlerin 
qayta tayarlaw hám olardıń qánigeligin arttırıw aymaqlıq orayı
76