2-mavzu: Kasb psixologiyasining tadqiqot metodlari Reja: Kasbiy psixologiya fani tadqiqot metodlarining klassifikasiyasi

-noeksperimental 
(klinik), 
diagnostik, 
eksperimental 
va 
shakllantiruvchi. 
Shunday qilib, kasb psixologiyasi oldida quyidagi tadqiqiy 
masalalar turibdi:
1 guruhi
– shaxsning kasbiy shakllanishi bu murakkab, ba`zida esa dramatik 
jarayonning psixologik xususiyatlarini tasvirlashdan iborat. Bu jarayonni tadqiq 
etish uchun longityud, savol-javob, psixobiografiya, tanqidiy voqealar metodlarini 
qo`llash to`g`ri bo`ladi. Bu metodlar guruhini genetik metodlarga kiritishi mumkin.
2 guruhi
– kasblarning psixologik tavsifi, kasbning psixologik mazmunini 
tadqiq etish, faoliyat mahsuldorligini o`rganish, mehnat metodi, hujjatlarni 
o`rganish, kuzatilayotganlarni savol-javob orqali o`rganish metodi, shuningdek, 
professiografiya yo`li bilan amalga oshirilishi mumkin. Bu uslublar guruhi 
praksimmetrik uslublarga tegishlidir.

---

3 guruhi-
muhim kasbiy ko`rsatkich faoliyat va shaxs belgilarini o`lchash. 
Bu tadqiqiy masalani hal qilish uchun maxsus qobiliyat testlari, muvaffaqiyat va 
ta`lim testlari qo`llaniladi. Bu psixometrik usullar guruhidir. 
4 guruhi
-kasbiy shakllanishning xususiyatlarini, qonuniyat va mexanizm-
larini tushuntirishdan iborat. Bu vazifani bajarish usullari eksperimental usullardir: 
ya`ni labaratoriya, modellashtiruvchi va tabiiy eksperimentlardir. 
5 guruh-
usullari tadqiqiy ma`lumotlarga miqdoriy ishlov berishga yo`nal-
tirilgan. Ularga matematik ishlov berish usullari kiradi: ya`ni korrelyasion, faktorli 
tahlil va boshqalar.
Kasb psixologiyasining tadqiqot metodlari umumiy tarzda quyidagi jadvalda 
aks ettirilgan. 
3-jadval 
Tadqiqot vazifasi
Tadqiqot usular 
guruxi
Tadqiqot metodlari
Shaxs kasbiy 
shakllanishining 
tasviri
Genetik usullar
Longityud metod, biografik metod, 
kavzometriya, psixobiografiya, tahlil 
qilish metodi 
Kasblar tavsifi
Praksimmetirik 
usullar 
Topshiriqlarni tahlil qilish, hujjatlarni 
o`rganish, mehnat metodlari, 
kuzatilayotganlarni savol javob orqali 
o`rganish 
Muhim kasbiy 
belgilarni o`lchash
Psixometrik 
usullar
Maxsus qobiliyatlar testi, 
muvaffaqiyatlarni o`rganish testi, 
qiziqishlar bo`yicha savol-javoblar, 
ta`lim diagnostikasi
Shaxsning kasbiy 
shakllanishini 
tushuntirish
Eksperimental 
usullar
Tabiiy, laboratoriya, shakllantiruvchi 
usullar 
Tadqiqot usullariga 
ishlov berish
Matematik 
ishlov berish 
usulari
Despersion, korrelyasion, faktorli 
(omilli) tahlil