Kkkkkkkkk

Қисқача хулосалар.
1. Мамлакатлар ўртасида иқтисодий муносабатлар кучайган сари пул 
воситалари айирбошлаши ҳам тобора ошиб боради, ўзаро ҳисоб-китобларда 
номутаносиблик муаммолари пайдо бўлади. Буларнинг барчаси жаҳон валюта 
тизимининг барпо этилишига объектив шарт-шароитлар яратади. Бунинг 
асосий мақсади эса мамлакатлар ўртасидаги барча турдаги битимларни амалга 
оширишни тартибга солишдан ва шунингдек бу ишларни тезлаштиришдан 
иборат. Умуман олганда миллий валюта тизими базасида жаҳон бозори 
ривожланиши таркиб топадиган ва давлатлараро келишувлар билан 
мустаҳкамланган ҳалқаро валюта муносабатларини Ташкил қилиш шарти 
бўлган жаҳон валюта тизими Ташкил топар экан. 
2. Ҳалқаро валюта ёки ҳалқаро тўлов-ҳисоб ва кредитлаш воситаларига жавоб 
бериши керак бўлган талаб уларнинг конвертирлашуви деб ҳисобланади. 
Валюта конвертирлашуви деганда уни бошқа ҳорижий валюталарга алмашиш 
қобилияти тушунилади. Ҳозирги кунда эркин конвертирланадиган, қисман 
конвертирланадиган ва конвертирланмайдиган валюталар мавжуд экан. 
3. Давлат валюта курсларини барқарорлаштириш учун эхтиёт (заҳира) лардан 
фойдаланиш, савдо сиёсати, валютали назорат ва ички макроиқтисодий 
тартибга солиш усулларидан кенг фойдаланилади. 
4. Валюта курсларининг тебраниб туришларини “харид қилиш лаёкатининг 
паретет” назарияси ёрдамида тушунтириб берилади. Бу назарияга кура курсли 

---

209 
нисбатларни аниқлаб бериш учун икки мамлакат истеъмол товарлари шартли 
“халтаси” баҳоларни таққослашни талаб килар экан. 
5. Валюта курси бир мамлакат валюта баҳосининг бошқа мамлакат валютасида 
ифодаланишини билдиради. Валюта курсларининг иккита бир-бирига қарама-
қарши вариантлари мавжуд, яъни миллий валюталарнинг бир-бирига 
айирбошлаш курси, талаб ва таклиф билан аниқланадиган эгилувчан ёки сўзиб 
юрувчи валюта курслари тизими ва кайд қилинган валюта курслари 
тизимларидан иборат. 
Таянч иборалар.
Валюта курси, ҳалқаро валюта муносабатлари, ҳалқаро тўлов обороти, 
Ташқи савдо, ҳалқаро ҳисоб-китоб, валюта, миллий валюта, ҳалқаро валюта , 
жаҳон пули, жаҳон валюта тизими, валюта курсларини урнатиш ва сақлаб 
туриш механизми, валюта бозори, валюта ёрдамида тартиблаш, ҳалқаро пул 
бирликлари, валюта муносабатлари, олтин, валюта конвертирлашуви, эркин 
конвертирлашув, қисман конвертирлашув, конвертирланмайдиган валюта, 
расмий резервлар ёрдами билан бозорни манипуляция қилиш, валюта 
заҳиралари, савдо сиёсати, валюта назорати, бож, квота, экспортли субсидия, 
валютага жаҳон бозоридаги ишонч, валютада интервенция, дисконт сиёсати, 
эркин сўзиб юрувчи валюта курслари, истеъмолчи дидидига ўзгаришлар, 
даромадлардаги нисбий ўзгариш, баҳодаги нисбий ўзгариш, нисбий реал фоиз 
ставкалари, олиб сотарлик, котировкалаш, тескари котировкалаш ва бошқалар.