Kkkkkkkkk

2.5. Номинал ва реал ЯММ. 
Иқтисодиётда мавжуд бўлган инфляция ва дефляция кўрсаткичлари ЯММ 
ни ҳисоблашни қийинлаштиради. Чунки, ЯММ пул, вақтинчалик ва миқдор 
кўрсаткичларидан иборатдир. ЯММ ни ҳисоблашда бошланғич маълумот бўлиб 
компанияларнинг умумий сотиш ҳажми кўрсаткичи ҳисобланади. Аммо бу 
кўрсаткичлар бир вақтнинг ўзида ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар миқдор ва 
баҳо даражаларининг ўзгаришини ифодалайди. Бу шуни билдирадики ЯММ 
миқдорига ишлаб чиқарилаётган маҳсулотларнинг физик ҳажми ва баҳо 
даражаcи таъсир кўрсатади. 
ЯММ ни ҳисоблашда биз компаниялар молиявий ҳужжатлардан 
статистик маълумотларни оламиз ва ЯММ ни ҳисоблаймиз. Бу ҳақиқатда 

---

27 
номинал ЯММ кўрсаткичидан иборат бўлади. Чунки, биз бирор-бир йилда 
яратилган номинал ЯММ нинг ўсиши бир томондан ишлаб чиқариш 
ҳажмининг ўзгаришини, иккинчи томондан баҳонинг ўзгаришини билдиради 
деб айта олмаймиз. Масалан, биз ЯММ нинг 4% га ўсиши инфляциянинг 
ноллик даражасида ишлаб чиқариш ҳажмини 4% оширган ёки ишлаб чиқариш 
ҳажми ўзгармаган ҳолда 4% инфляцияни оширган деб тўғридан-тўғри айта 
олмаймиз. Муаммо шундан иборатки пул (вақт, миқдор) кўрсаткичларини 
шундай тўзатишимиз керакки, у ишлаб чиқарилаётган маҳсулотлар физик 
ҳажмининг ўзгаришини аниқ ифодаласин. 
Бу муаммо ечими иқтисодчилар томонидан топилган. Яъни, баҳоларнинг 
ўсиб боришида ЯММ физик ҳажми кўрсаткичи камайтирилади ва аксинча 
баҳолар камайиб боришда кўпайтирилади. Бу туғирлашлар ЯММ ни ҳар ҳил 
йилларда солиштириш имконини беради. Яъни жорий баҳоларда (баҳоларнинг 
ўзгаришини ҳисобга олмаган ҳолда ) ҳисобланган ЯММ номинал ЯММ ни 
билдиради. Демак, бунга тескари равишда инфляция даражасини (яъни, 
баҳоларнинг ўсиши) ёки дефляция (яъни, баҳоларнинг камайиши) 
даражаларини ҳисобга олган ҳолда ҳисобланган ЯММ реал ЯММ дан 
иборатдир. Реал ЯММ = (Номинал ЯММ/ Баҳо индекси)х100%.