Xorijiy mamlakatlar iqtisodiyoti va mamlakatshunoslik

Jahon amaliyotida EIZ lar tuzilishining ikki yo'nalishi mavjuddir: 
Ikkinchi yo nalish
esa, rejali 
hisoblanib, ya'ni unga 
konkret kompleks 
(majmuaviy) korxona deb 
qaraladi, hamda unga aniq 
sharoitlarva imtiyozlar 
beriladi. 
Birinchiyo'nalish
bo'yicha - 
hududiy yondashish, ya'ni 
EIZ larga aniq, konkret 
hudud deb qaralib, bu 
zonalarda kerakli imtiyozli 
tartiblar o'matiladi. 
Manba: Авдокушин Е.Ф. Свободные (специальные) экономичeскиe зоны M., 1993 - 150—c. manbasi asosida muallif 
tomonidan tayyorlandi. 
Ko’p adabiyotlarda va xalqaro iqtisodiy tashkilotlar hisobotlarda turli xil imtiyozlar va 
yengilliklar taqdim etilgan zonalarni tavsiflashda "erkin iqtisodiy zonalar" atamasidan 
foydalaniladi. Ko‘plab mamlakatlarda qo‘llaniladigan maxsus iqtisodiy qoidalar, dastaklar, 
maxsus ma’muriy qonunlar ushbu hududlarni muayyan huquqiy va xo‘jalik tartibidan ozod 
qilmaydi, balki, uni yengillashtiradi, tadbirkorlikni rag‘batlantiruvchi imtiyozlarni taqdim 
etadi. 
9 

---

Bunday hududlar uchun ko‘proq "maxsus iqtisodiy hududlar" atamasi ko‘proq mos keladi. 
AQSh, Fransiya, Buyuk Britaniya kabi sanoati rivojlangan mamlakatlarda erkin 
iqtisodiy zonalar tashqi iqtisodiy faoliyatini faollashtirish, depressiv rayonlarda kichik va 
o‘rta biznesni rivojlantirishga yo‘naltirilgan mintaqaviy siyosatni amalga oshirish, 
mintaqaviy tafovutlarga barham berish uchun tashkil etilgan. Bunday rayonlarga 
tadbirkorlar uchun mamlakatning boshqa hududlariga nisbatan, kengroq iqtisodiy huquqlar 
va moliyaviy resurslar taqdim etiladi. 
2-chizma 
Erkin iqtisodiy zonalarni tashkil etish maqsadi keng ko‘lamli bo„lib, ularni 
quyidagicha ifodalash mumkin: 
ilg'or texnologiyalami