Эргашходжаева ш. Д

Инновацияларнинг параметрик ва функционал-қиймат 
таҳлили.
Ҳар қандай инновация, унинг муайян вазифаларидан қатъи 
назар, қатор кўрсаткичлар ѐрдамида тавсифланиши мумкин. 
Параметрик таҳлилнинг моҳияти барча тадқиқ этилаѐтган 
инновация хусусиятларини тавсифлайдиган кўрсаткичлар зарурий ва 
етарли йиғиндисини аниқлаш ҳамда инновацияни қўллашдан 
олинадиган умумий самарани тавсифлайдиган боғлиқликлар 
шакллантириш ҳисобланади. 
Параметрик усул тадқиқ этилаѐтган инновация хусусиятларини 
сифат ва сон жиҳатидан ифодалашга асосланади. Бу амалий 
маълумотлар асосида ўзаро боғланган кўрсаткичлар боғлиқлик 

---

113 
шаклини ва уларнинг миқдорий ифодасини аниқлаш имконини 
беради. Кўрсаткичлар боғлиқлиги функционал (ҳар бир алоҳида 
кузатиладиган ҳолат – кузатувда аниқ ва равшан намоѐн бўладиган) 
ѐки корреляцион (корреляцион усул асосида аниқланадиган) бўлиши 
мумкин. 
Норматив-параметрик 
усуллар 
инновацияларни 
рақобатчиларнинг шунга ўхшаш товарлари ва турли ўринбосар 
товарлар билан таққослашни ўз ичига олади. Улардан фойдаланиш 
кўпинча истеъмолчини худди шундай эҳтиѐжни қониқтирадиган 
бошқа товарлар билан таққослаганда инновациянинг устунликларига 
яққол ишонтиришга имкон беради. 
Норматив-параметрик 
усуллар 
қаторига 
қуйидагиларни 
киритиш мумкин: 

солиштирма кўрсаткичлар усули; 

структурали аналогиялар усули; 

агрегатли усул; 

корреляцион-регрессион таҳлил; 

экспертлар усули; 

балл усули; 

жуфтлаб таққослаш усули; 

ранг корреляция усули. 
Нарх ва харажатларни аниқлаш ва таҳлил қилишнинг 
параметрик усуллари барча турлари бир хил турдаги маҳсулот 
гуруҳлари доирасида статистик маълумотларни қайта ишлашга 
асосланади.