O’zbekiston respublikasi xalq ta’limi vazirligi abdulla qodiriy nomidagi jizzax davlat pedagogika instituti maktabgacha ta’lim nazariyasi va uslubiyati kafedrasi

Ikkinchi bob bo’yicha qisqacha xulosalar. 
1. Bog’cha o’zining barcha tarbiyaviy faoliyatini oiladigi tarbiya jarayoniga izchil 
yo’naltira olish. 
2. Tarbiyachilar jamoasi oila bilan o’zaro hamkorlikda milliy qadriyatlar asosida 
xulq madaniyatini tarbiyalash talablarini to’g’ri tashkil etish.
3. Mahalla, bog’cha, oila, xalq ta’limi bo’limi, jamoatchilikni tarbiya jarayonida 
bir maqsadga yo’naltirishi. 
4. oila an’analari, udumlari va urf-odatlaridan foydalanishda bog’cha va 
tarbiyachilar hamda bolalar hamkorligini o’rnatish. 
5. An’analar, udumlar, urf-odatlar vositasida maktabgacha tarbiya yoshidagi 
bolalarda xulq madaniyatini tarbiyalash samarasi ko’p omillarga bog’liq. Xususan: 
- ota-onalar savodxonligiga; 
- bolalar uchun shart-sharoitlar yaratib berilishiga; 
- oilaviy an’analar udumlar va urf-odatlarga oid tadbirlarni o’tkazib turishlarga; 
- oilada katta bo’g’in – bobo va momolar tarbiyasiga; 
- oilaning moddiy ta’minlanishiga. 
6. Respublika bolalar bog’chalarida xulq madaniyatini shakllantirishda quyidagi 
shakllardan foydalanish: 
- ota-onalar maktabi; 
- milliy madaniyatimizni targ’ib-tashviq qiluvchi xalq etnografiyasi maktabi; 
- ma’naviy-ma’rifiy kengash qoshida tashkil etilishi lozim bo’lgan ota-onalar 
maktabi; 
- bog’cha qoshida tashkil etilgan xalq etnografiyasi to’garagi; 
- teleko’rsatuvlar, radioeshittirishlar, oynomalar.
. Milliy qadriyatlar vositasida maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda xulq 
madaniyatini shakllantirishga xalaqit berayotgan quyidagi kamchiliklar aniqlandi: 
- uslubiy tavsiyalarning yetishmasligi; 

---

63 
- 
milliy 
qadriyatlar 
vositasida maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda 
xulq madaniyatini shakllantirishga oid milliy o’yinchoqlarning yo’qligi va ularni 
tayyorlash shart-sharoitlarning mavjud emasligi; 
- milliy qadriyatlar vositasida maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda xulq 
madaniyatini tarbiyalashga doir nazariy bilim, amaliy ko’nikma va malakalarning 
yetishmasligi; 
- milliy qadriyatlardan foydalanish yo’llarini to’liq bilmasliklari; 
- tarbiyachilarning o’z malakasini izchil aniqlab borishlari, o’z ishlariga ijodiy 
yondasha olish yo’llarini bilmasliklari.
2. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda milliy qadriyatlar vositasida xalq 
madaniyatini 
shakllantirishda 
quyidagi 
pedagogik 
tajriba-sinov 
materiallari 
turkumlashtirildi: 
- milliy urf-odatlar va an’analarni mazmuniga ko’ra har bir guruh uchun mavzular 
mazmunini aniqlash; 
- egallangan nazariy bilim, amaliy ko’nikma va malakalar asosida maktabgacha 
tarbiya yoshidagi bolalarga xulq madaniyati haqida tushuncha berish, undan amaliy 
faoliyatda foydalanish;
- o’zlashtirilgan tushunchalar asosida kundalik xulqi faoliyatida muomala 
madaniyati, salomlashish madaniyati, kattalarni hurmat qilish, o’zini tuta bilishi, nafsini 
tiya bilishi kabi fazilatlarni tarkib toptirish; 
- foydalaniladigan urf-odatlar, an’analarning bolalar uchun qiziqarli, yoshiga 
moslarini tanlab, tadbirlar o’tkazishda foydalanish. 
3. Milliy qadriyatlar vositasida maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda xulq 
madaniyatini shakllantirishda tarbiyachi faoliyatini yuqori darajaga ko’tarish uchun 
quyidagi talablarga e’tibor qaratildi: 
- milliy qadriyatlar bo’lgan ota-bobolarimiz merosini o’rganish; 
- xalq og’zaki ijodi, Markaziy Osiyo mutafakkirlarining maktabgacha tarbiya 
yoshidagi bolalarda xulq madaniyatini shakllantiruvchi g’oyalari bilan tanishish; - 
xulq 
madaniyati tushunchasi, mazmuni-mohiyatini tushuna olish; 
- urf-odatlar va an’analarni, ularning tarbiyaviy ahamiyati mohiyatini anglab 
yetish; 
- maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda yaxshi xulqli, madaniyatli bo’lish 
haqidagi tasavvurlarni rivojlantirib borish; 

---

64 
- 
xulq 
madaniyatini 
baholash mezonlarini ishlab chiqish va ularni 
bosqichma-bosqich rivojlantirish.
4. Maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalarda milliy qadriyatlar vositasida xulq 
madaniyatini shakllantirishda;
- oddiydan murakkabga, mavhumlikdan aniqlikka o’tish va tarbiyachining 
ijodkorligi hamda pedagogik mahoratiga tayanish; 
- milliy qadriyatlardan foydalanishda mashg’ulotlarning uslub va usullari, 
vositalarini yaxlit tanlay olish, tanlangan mavzular maqsadi, mazmuni, tarbiyaviy 
ahamiyati, samarasiga doir bilimga ega bo’lish; 
- oila muhiti, xalq teatrlari, madaniyat uylari, havaskorlik va folklor dastalaridan 
vosita sifatida foydalanish;- bolalarning kundalik faoliyati – mashg’ulotlar, o’yin va 
hokazolarni muammo nuqtai nazardan to’g’ri tashkil etish.

---

65