Toshkent moliya instituti "statistika" kafedrasi

Tovarlar va xizmatlar yig’ma schyoti. 
Tovarlar va xizmatlar yig’ma schyoti 
o’z nomiga monand ravishda yuqorida keltirilgan ichki iqtisodiyot va tashqi dunyo 
schyotlari ko’rsatkichlaridan foydalangan holda tuziladi. Schyotning resurs tarafida 
mamlakat bo’yicha tovarlar va xizmatlar resurslari, ishlatilishi tarafida bor tovar va 
xizmatlarni qanday maqsadlarda ishlatilganligi qayd etiladi. Schyotning tuzilish 
sxemasi yalpi ishlab chiqarish(YAICH) ko’rsatkichining qanday baholarda 
hisoblanishiga ko’ra turlicha bo’ladi. Agarda YAICH ko’rsatkichi asosiy baholarda 
hisoblangan bo’lsa schyotning tuzilish sxemasi quyidagicha: 
Tovarlar va xizmatlar yig’ma schyoti 
Ishlatilishi
Resurslar 
4. Oraliq iste’mol 
1.Yalpi 
ishlab 
chiqarish 
(asosiy
baholarda) 
-tovarlar 
-xizmatlar 
5.Pirovard iste’mol 
2.Import 
6.Yalpi jamg’arish 
7.Eksport 
3.Mahsulot uchun sof soliqlar 
Ishlatilgani hammasi (4+5+6+7) 
Ja’mi resurslar 
(1+2+3) 
Schyotning ko’rsatkichlari yordamida Yalpi ichki mahsulot ko’rsatkichini 
ikki xil usulda: iste’mol va ishlab chiqarish usullarida hisoblash mumkin. YAIM 

---

157 
iste’mol usuli bilan quyidagicha hisoblanadi: YAIM = 5 + 6 + 7 - 2; Ishlab 
chiqarish usuli orqali esa quyidagicha aniqlanadi: YAIM = 1 - 4 + 3.
Asosiy tayanch iboralar:
iqtisodiy hudud, iqtisodiy manfaatdorlik markazi, 
rezident, ichki iqtisodiyot, milliy iqtisodiyot, institutsional birliklar, nomoliya 
korporatsiyalar sektori, moliya korporatsiyalar sektori, davlat korxonalari sektori, 
uy xo’jaligiga xizmat ko’rsatuvchi notijorat (ijtimoiy) muassasalar sektori, uy 
xo’jaligi sektori, «tashki iqtisodiy aloqalar» (tashki dunyo) sektori, operatsiyalar, 
tovar va xizmatlar operatsiyasi, taqsimlash operatsiyalari, moliyaviy operatsiyalar, 
transfertlar, balans metodi, balans moddasi, “tarif” usuli, joriy schyotlar, 
jamg’arma schyoti, aktiv va passivlar balansi.