Эркин иқтисодий ҳудудлар

 
 
 
8.1-rasm. AQShda tashkil etilgan erkin iqtisodiy hududlar va ularning asosiy 
maqsadlari 
Bugungi kunda AQShda tashkil etilgan EIHlar davlatning hududiy rivojiga va 
tashqi savdoning diversifikatsiyasiga o„z hissasini qo„shmoqdalar. 
AQShda EIHlar o„ziga xos xususiyatga ega. Jumladan, AQShning tashqi savdo 
hududlarida 80% xomashyo va yarim tayyor mahsulotlar AQShning ichki 
hududlaridan keltiriladi va o„z navbatida, 90% ishlab chiqarilgan mahsulot 
mamlakatning ichki hududlariga yetkazib beriladi. 
EIHning muhim maqsadlaridan biri – bu ma‟lum bir hududdagi iqtisodiyotning 
rivojlanishiga yoki aniq bir tarmoqning rivojlanishiga turtki berish. Bu EIHlarning 
AQShda tashkil 
etilgan EIHlar
 
Tashqi savdo hududlari 
 
Tadbirkorlik hududlari 
 
Texnoparklar 
Mahsulotlarni omborda 
saqlash, saralash, 
qadoqlash, ba‟zan qayta 
ishlash 
Kichik biznes va xususiy 
tadbirkorlikni 
rivojlantirish 
Innovatsion faoliyati 
yuritish va yangi 
texnologiyalar yaratish 

---

241 
tashkil etish o„ziga xos maqsadida to„liq o„z aksini topadi. AQShda EIHlarning 
dastlabki tashkil etilishi asosida faol rivojlanishi tus olishi bilan alohida ajralib tursa-
da, undagi maqsadlarga o„xshashlik Buyuk Britaniya davlatidagi EIHlarda mavjud 
bo„lgan. Ya‟ni XX asrning 80 yillarida keng tashqil qilina boshlagan EIHlar orqali 
mazkur davlatlardagi depressiv tumanlardagi kichik va o„rta biznesni rivojlantirish 
maqsad qilingan edi. Bu maqsadga erishish uchun, butun mamlakat hududlaridan 
ko„ra bu hududda faoliyat yuritadigan tadbirkorlarga moliyaviy imtiyozlar va xo„jalik 
faoliyatini yuritish uchun bir qancha yengilliklar berilgan. Bu rivojlantirish dasturi 
to„g„ridan-to„g„ri xorij kapitalini o„ziga (tashqaridan) jalb qilish uchun tuzilmagan. 
Xuddi mana shu maqsadlarda kamroq rivojlangan mamlakatlarda ham EIHlar 
tashkil qilingan, ya‟ni rivojlanishdan ortda qolayotgan hududlarda tashkil qilingan. 
Rivojlanayotgan mamlakatlarda EIHlarni tashkil qilishdan maqsad, ishlab chiqarish 
bo„yicha rivojlangan mamlakatlardan farq qiladi, ular, asosan, xorij kapitalini jalb 
qilishga ko„proq e‟tibor qaratadilar. 
Bundan farqlanishni quyidagi 8.1-jadval orqali to„laroq tasavvur etish mumkin.