Fiziologiyasi va gigiyenasi

Jism oniy ish bajargan pavtda energiya sarfi. 
Odam qancha- 
lik o g 'ir ish bajarsa, u shunchalik k o'p energiya sarflaydi. M aktab 
o'quvchilari darsga tayyorgarlik ko'rganida, maktabdagi darslarda 
qatnashishga nisbatan almashinuv energiyasiga nisbatan 20—50 % 
energiya ko ‘p talab qiladi.
Yurgan paytda energiya xarajati asosiy almashinuv energiyasi- 
dan 150-170 % ga yuqori bo'ladi. Yugurgan, zinalardan yuqoriga 
ko'tarilganida energiya xarajati asosiy almashinuv energiyasidan 
3 -4 marta yuqoridir.
Organizmni m ashqlar bilan chiniqtirishda bajariladigan ishlar 
uchun energiya sarfini jiddiv darajada kamaytiradi. Bu dastavval 
ishni bajarishda isntirok etuvchi muskullarning sonini keskin ka- 
mayishi hamda nafas olish va qon aylanish jarayonlarini o'zgarishi 
bilan bog'liq.
Qishloq xo'jaligida va sanoatda mehnatni mexanizasiyalash, 
yangi texnologik jarayonlarni ishlab chiqarishga tatbiq etilishi u 
yerda ishlovchi odamlarning mehnatga bo'ladigan energiya sarfini 
kamaytiradi. Aqliy ish bajarish paytida, jism oniy ish bajarish vaq- 
tidagiga nisbatan kam energiya sarflanadi.
Turli kasblardagi odam larda energiya xarajati turlichadir. Bir ke- 
cha-kunduzlik energiyaning umumiy sarfining nisbiy miqdori yosh 
ulg'ayishi bilan kamayadi. O'gMl bolalarning bir kecha-kunduzlik 
energiya xarajatining umumiy miqdori, qiz bolalarnikidan katta.
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Oziq moddalarning energiyasi. 
Hozirgi vaqtga kelib mu- 
vozanatlashtirilgan oziqlanish konsepsiyasi tashkil topdi. Bu kon- 
sepsiyaga asosan iste'm ol qilinadigan ovqatlam ing miqdori odam ­
lar tom onidan sarflanayotgan energiyaga mos b o ‘lishi kerak. Bosh- 
qacha aytganda. oziqlanishda doimiy ravishda m a?lum darajadagi 
energetik muvozanati saqlanishi zarur.
1 g oqsil va 1 g uglevodlarning energtik qiymati o ‘rtacha 
17 2 20 jo u lg a teng b o is a , 1 g y o g ’ esa 39 069 joulga tengdir. 
Iste'm ol qilingan oqsillar, y o g ia r va uglevodlarning energetik 
qiymatim bilgach, odamlarning oziq ratsionlarini kaloriyligini 
hisoblash mumkin, bu esa ratsional oziqlanishni tashkil qilishda 
muhim ahamiyatga egadir.