Fiziologiyasi va gigiyenasi

Homilada qon aylanishi:
1 - kindik venasi; 2 - darvoza venasi; 3 - venozli oqim.
Aralashgan qon pastki kovak vena orqali o ‘ng bo‘lmachaga ke­
lib quyiladi. Bu yerga yana yuqorigi kovak vena orqali ham ve- 
noz qoni kelib quyiladi. O 'ng bo'lm achada yana qonlarning to'liq 
bo'lm agan ikkinchi aralashishi amalga oshadi.
289
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

O 'n g bo'lm achadan ancha arteriallashgan qon o 'n g va chap 
bo'lm achalar orasidagi 
oval shaklidagi teshik
orqali chap bo'lm a- 
chaga tushadi va undan avval chap qorinchaga va, nihovat, aortaga 
chiqadi.
Ancha venozlashgan qon o 'n g bo'lm achadan o 'n g qorinchaga 
va, nihovat, o'p ka arteriyasi orqali o'pkaga tushadi, nihovat, to 'rt- 
ta o 'p k a venasi orqali chap bo'lm achaga kelib quyiladi. Homilada 
o 'p k a o 'z funksivasini bajarmaydi. Homilada o'pka arteriyasi keng 
arterial oqim aortasi yoki botallov oqimi bilan birikadi. Shu sababli 
ancha yengil yo 'l bilan o 'n g qorinchadan havdalgan qonning aso­
siy massasi harakatlanadi. Qonning uchinchi aralashishi amalga 
oshadi. Aralashgan qon katta qon aylanish doirasi tomirlari bo'ylab 
a'zolar va to'qim alarga kelib tushadi, ularga kislorod va to'yim li 
moddalarni yetkazib beradi, ulardagi karbonat angidrid gazi va al­
mashinuv mahsulotlari bilan to'yinib. kindik arteriyasi orqali yana 
plasentaga qavtadi.
Shunday qilib. homiladagi yurakning har ikkala qorinchalari 
katta qon aylanish doirasini qon bilan to id irib turadi, homilani ar­
terial qon bilan to'yintirib turadi. Homilada arterial qon faqat kin­
dik venasida va venozli y o ;lda oqadi. Homilaning barcha arteri- 
yalarida aralash qon aylanadi.
Tug‘ilish akti bilan bog‘liq qon avlanishidagi o ‘zgarishIar.
Bola tug'ilganidan keyin plasentar qon aylanishi tamom bo'ladi. 
Kindikning kesilishi homilaning ona organizmi bilan aloqasini bu- 
zadi. Birinchi nafas olish bilan yangi tug'ilgan bolaning o'pkasi 
kengayadi. O 'p ka arteriyasi orqali qon arterial qon yo'liga tush- 
masdan (botallov) to 'g 'ri o'pkaga yo'naladi. Bu oqim vo'li qon- 
siz holda qoladi va tezda biriktiruvchi to'qim ali paylarga aylanadi. 
Oqimning to'qim aga aylanishi. hayotining 6-8 ayrim vaqtlarda
9-11 haftalarida yuz beradi, bo'lm achalar orasidagi oval teshigi 
hayotning birinchi varim у ilining oxirida bitadi. Kindik kesilgani- 
dan keyin kindik arteriyalari va venasi ham sekin-asta bitib ketadi.